تأثیر تنش شوری بر شاخص‌های جوانه‌زنی بذر اسفرزه (Plantago ovate) در دماهای مختلف

Abstract

در بسیاری از بررسی‌ها خواص دارویی و تأثیر اسفرزه بر سازوکارهای فعالیت بدن انسان به اثبات رسیده است. تنش شوری از تنش‌های غیرزندۀ مهم است که تأثیر زیانباری بر جوانه‌زنی بذرها دارد. در بررسی آزمایشگاهی، به‌منظور ارزیابی ویژگی‌های جوانه­زنی و سبز شدن اسفرزه در پاسخ به تنش شوری در دماهای مختلف، آزمایشی در سال 1394 در آزمایشگاه بذر گروه زراعت دانشگاه تهران انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار به اجرا در آمد، تیمارها شامل هفت دما (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجة سلسیوس) بودند. در هر دما برای ایجاد تنش شوری در چهار سطح (0، 4-، 8- و 12- بار) از کلرید سدیم استفاده شد. اعمال تنش شوری در دماهای مختلف بر جوانه‌زنی بذرهای اسفرزه نشان داد که بذرها در دمای 20 درجۀ سلسیوس بیشترین مقاومت به شوری را داشتند. تحت تأثیر سطوح تنش شوری در دماهای مختلف فراسنجه )پارامتر)های جوانه‌زنی، شامل درصد، سرعت و یکنواختی جوانه‌زنی، کاهش یافتند. با افزایش دما، شرایط مناسب‌تری از لحاظ دمایی، برای جوانه‌زنی بذر ایجاد شد و باعث افزایش تحمل به تنش شوری شد. افزایش شدت تنش شوری باعث شد که محدودۀ دمایی که بذر اسفرزه می‌تواند در آن جوانه زند، کاهش یابد.