تعیین مقدار نیتروژن قابل توصیه جهت بهبود خصوصیات کمّی و کیفی سه لاین جدید گندم دوروم در شرایط دیم

Abstract

به‌منظور تعیین مقادیر مناسب و مؤثر نیتروژن جهت بهبود خصوصیات کمّی و کیفی سه لاین جدید گندم دوروم، بررسی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی گچساران در چهار سال زراعی (86-1382) انجام گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار و با دوازده تیمار شامل دو عامل نیتروژن خالص در 4 سطح [صفر (N0)، 25 (N25)، 50 (N50) و 75 (N75) کیلوگرم در هکتار] و سه لاین جدید گندم دوروم شامل(Capieti) L1:43210 Karaj،L2:MNA-1/RFM7 و L3:SORA/2*PLATA-12 اجرا شد. نتایج نشان داد که مقادیر نیتروژن بر صفات ارتفاع بوته، طول سنبله، تعداد سنبله در مترمربع، تعداد دانه در سنبله، شاخص برداشت، عملکرد و میزان پروتئین دانه اثر معنی‏داری داشت و بین لاین‌ها در همة این صفات اختلاف معنی‏دار وجود داشت به‌گونه‌ای‌که لاینCapieti (L1) بالاترین تعداد دانه در خوشه (52/50)، شاخص برداشت (15/46 درصد)، عملکرد (491/3 تن در هکتار) و میزان پروتئین دانه (63/11 درصد) را به‌خود اختصاص داد و لاین L2 در جایگاه بعدی قرار گرفت. لاین L2 دارای بیشترین ارتفاع بوته (86 سانتی‌متر) بود. از لحاظ طول سنبله نیز لاین‌های L2 و L3 بیشترین و لاین L1 کمترین طول سنبله را داشتند. بین سطوح کود نیتروژن برای کلیة صفات به‌جز وزن هزار دانه و شاخص برداشت، تفاوت معنی‏داری وجود داشت و بالاترین میزان عملکرد (85/3 تن در هکتار) و پروتئین (12 درصد) در سطح کودی 75 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. با بررسی رابطة میان عملکرد دانه و شاخص برداشت، مشخص گردید که به ازاء هر یک درصد افزایش در شاخص برداشت، عملکرد دانه برای سه لاین به‌طور متوسط 76 کیلوگرم در هکتار افزایش یافت. در مجموع برای حصول بیشترین عملکرد در واحد سطح، درصد پروتئین دانة بالاتر و با در نظر گرفتن کاهش آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از مصرف بی‌رویة کودهای شیمیائی، مقدار 75 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار با مصرف در مرحلة کاشت، در کشت این لاین‌های جدید در منطقه مورد مطالعه و سایر مناطق مشابه قابل توصیه می‌باشد.