اثر تنش شوری بر متابولیسم اسیدهای نوکلئیک، فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان، فلورسانس کلروفیل و تنظیم‌کننده‌های اسمزی پنج رقم کلزا

Abstract

به منظور بررسی نقش آنزیم دزوکسی ریبونوکلئازI، میزان کل اسیدهای نوکلئیک، آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان کاتالاز (CAT)، اسکوربات پراکسیداز (APX) وگایاکول پراکسیداز (GPX) و دو تنظیم‌کننده اسمزی قندهای محلول و پرولین به همراه مقدار کلروفیل و فلورسانس کلروفیل بر میزان تحمل به شوری پنج رقم کلزا، آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در مرکز زیست فناوری دانشگاه زابل (بیوسنتر) انجام گرفت. پنج رقم کلزا به نام‌های Hyola308، Hyola401، Hyola60، Option50 و RGS003 بعنوان فاکتور A و چهار سطح شوری 0، 100، 200 و 300 میلی‌مولار نمک NaCl بعنوان فاکتور B در نظر گرفته شدند. نتایج حاصل از تجزیه آماری داده‌ها نشان داد شوری تأثیر معنی‌داری بر میزان فعالیت آنزیم دزوکسی ریبونوکلئازI و مقدار کل اسیدهای نوکلئیک موجود در بافت برگ‌ها داشت و سبب افزایش آنها گردید. میزان این دو ترکیب در بالاترین سطح تیمار شوری در رقم RGS003 نسبت به ارقام دیگر به طور معنی‌داری بالاتر بود. شوری منجر به کاهش وزن تر و خشک و افزایش مقادیر قندهای محلول و پرولین در دو بخش هوایی و ریشه ارقام کلزا شد. رقم Hyola401 بیشترین مقادیر این دو ترکیب را در هر دو بخش دارا بود. مقدار کلروفیل برگ‌ها در تیمار 300 میلی‌مولار نمک نسبت به شاهد کاهش نشان داد و اثر معنی‌داری بر میزان فلورسانس کلروفیل نداشت. میزان فعالیت دو آنزیم APX و CAT در هر دو بخش ساقه و ریشه در تیمارهای شوری افزایش معنی‌داری نشان داد ولی مقدار GPX کاهش داشت. در بین ارقام، بیشترین میزان فعالیت آنزیم CAT در هر دو بخش هوایی و ریشه را رقم Option50و APX را رقم RGS003 به طور معنی‌داری دارا بودند. براساس نتایج این آزمایش می‌توان بیان کرد که رقم RGS003 در طی مواجه شدن با شوری از دو مکانیسم بالا بردن فعالیت آنزیم دزوکسی ریبونوکلئازI و آنزیم‌های آنتی‌اکسیدان استفاده می‌کند و از کارایی بالاتری نسبت به سایر ارقام برخودار بود.