اثر دما، موقعیت و پوشش بذر بر جوانه‌زنی جمعیت‌های یولاف‌وحشیAvena ludoviciana

Abstract

یولاف وحشی به دلیل وجود خواب در بذور خود می‌تواند به مدت طولانی در خاک حضور داشته باشد. عواملی از قبیل دما، موقعیت و پوشش بذر قادر به تغییر در جوانه‌زنی بذور می‌باشند. به منظور بررسی نحوۀ پاسخ‌دهی بذور یولاف‌وحشی نسبت به دما، موقعیت و پوستۀ بذر دو آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در آزمایشگاه دانشگاه تهران، اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل جایگاه بذر در سنبلچه (دانۀ پایه بزرگتر و دانۀ فوقانی کوچکتر)، دما (5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 ) بودند. پاسخ سرعت جوانه‏زنی به دما با استفاده از مدل سه پارامترۀ سیگموئیدی استفاده شد. نتایج حاکی از این بود که کمترین درصد و سرعت جوانه‌زنی در بذور بدون پوشش بزرگ و کوچک در میان جمعیت‌ها در جمعیت یولاف‌وحشی قائم‌شهر با کمترین وزن بذر دیده شد. لازم به ذکر است که بذر بزرگتر بدون پوشش جمعیت یولاف‌وحشی قائم‌شهر در تمامی دماهای مورد بررسی درصد جوانه‌زنی (80 درصد) بیشتری نسبت به بذر کوچکتر (56 درصد) بدون پوشش داشت. در مقابل جمعیت یولاف‌وحشی کامیاران می‌باشد که بیشترین وزن دانه را داشت. این جمعیت در میان سایر جمعیت‌های یولاف‌وحشی بیشترین درصد و سرعت جوانه‌زنی را نشان داد. در این جمعیت نیز بذر بزرگتر بدون پوشش در تمامی دماها درصد جوانه‌زنی بیشتری نسبت به بذر کوچکتر بدون پوشش داشت. به دلیل وجود تنوع بالا بین جمعیت‌های علف‌هرز یولاف‌وحشی نمیتوان برنامۀ مدیریتی قابل توصیه به همه مناطق را داشت. از اینرو توصیه‌هایی مدیریتی باید در مقیاس منطقه‌ای با توجه به رویکرد هر منطقه اتخاذ گردد.