تأثیر افزایش دما و غلظت CO2 ناشی از تغییر اقلیم بر عملکرد گندم در استان خوزستان: یک بررسی همانند‎سازی

Abstract

این تحقیق با استفاده از مدل‎های گردش عمومی با هدف پیش­بینی تأثیر تغییر اقلیم آینده بر عملکرد گندم در هفت شهرستان استان خوزستان انجام شده است. به همین منظور، از مدل گردش عمومی HadCM3 با سه سناریوی انتشار (A2، A1B و B1) طی سه دورۀ زمانی آینده استفاده شد. برای تولید فراسنجه (پارامتر)های اقلیمی روزانه از برنامۀ LARS-WG استفاده شد. از مدل APSIM-Wheat نیز به‌منظور همانندسازی رشد و نمو گندم در شرایط اقلیم استفاده شد. نتایج نشان داد، بیشترین افزایش دما نسبت به دورۀ پایه مربوط به شهرستان اهواز و کمترین افزایش دما در مقایسه با دورۀ پایه در شهرستان ایذه خواهد بود. در بین همۀ مناطق مورد بررسی، عملکرد دانه، زیست‌توده و شاخص سطح برگ گندم در آیندۀ استان خوزستان روند افزایشی و طول فصل رشد در این مناطق روند کاهشی خواهد داشت. در این بررسی بیشترین عملکرد دانۀ گندم در شرایط تغییر اقلیم آینده در شهرستان ایذه و رامهرمز (به ترتیب 7691 و 6595 کیلوگرم در هکتار) به دست آمد. به‌طورکلی نتایج این تحقیق نشان داد، روند عملکرد دانۀ گندم در استان خوزستان در آینده افزایشی خواهد بود و این افزایش به‌طور عمده ناشی از افزایش شاخص سطح برگ (که همبستگی بالایی با عملکرد دانه داشت) است. دیگر صفات مورد بررسی مانند طول فصل رشد در مقایسه با شاخص سطح برگ، تأثیر بسیار کمتری بر افزایش عملکرد دانه در شرایط تغییر اقلیم در استان خوزستان داشت. همچنین مناطقی با دمای کمتر در دورۀ پایه (مانند ایذه) در آینده عملکرد دانۀ بیشتری خواهند داشت.