بررسی تغییرپذیری‌های الگوی بیان پروتئین در رقم‌های متحمل و حساس کلزا در شرایط تنش شوری

Abstract

به‌منظور بررسی سازوکار تحمل و حساسیت به تنش شوری در کلزا (<em>Brassica napus </em>L<em>.</em>)، رقم‌های SW5001 و Sarigol به ترتیب به‌عنوان رقم‌های متحمل و حساس به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در گلخانه کشت شدند. نمونه‌های برگی، دو هفته پس از اعمال تنش شوری و در پایان مرحلۀ وردمانی (روزت) برداشت شدند. پروتئین از بافت برگی استخراج و الکتروفورز دوبعدی برای بررسی بیان پروتئین­ها در گیاهان شاهد و در شرایط تیمار شوری انجام شد. رنگ‌آمیزی ژل‌ها با آبی کوماسی و تجزیۀ لکه‌های پروتئینی با نرم‌افزار PDQuest انجام و لکه­های پروتئینی با استفاده از طیف‌سنجی (اسپکترومتری) جرمی و به روش MALDI TOF/TOF MS شناسایی شدند. شمار هفده لکۀ پروتئینی با اختلاف بیان معنی­دار بین گیاهان شاهد و تیمار تنش شوری، تشخیص داده شدند که از این شمار ده لکۀ پروتئینی بین دو رقم مشترک و شمار چهار و سه لکۀ پروتئینی به ترتیب به رقم متحمل و حساس اختصاص داشتند. پروتئین‌های مشترک شناسایی‌شده در گروه­های عملکردی شامل پروتئین‌های دخیل در واکنش نوری نورساخت (فتوسنتز)، چرخۀ کالوین، حذف پاداکسنده (آنتی­اکسیدانت)، انتقال پیام و پایداری ساختار پروتئین­ها طبقه‌بندی شدند. در مجموع در رقم متحمل SW5001 عامل‌های پایداری ساختار، حفظ کارایی سوخت‌وساز (متابولیسم) کربن و دفاع در برابر تنش اکسایشی در شرایط تنش به نحو مؤثری موجب ایجاد مقاومت شدند. در ضمن بیشترین نقطۀ قوت رقم متحمل با اتکا به پروتئین­های منحصربه‌فرد در قسمت واکنش نوری نورساخت بود و رقم حساس بیشترین آسیب را در چرخۀ کالوین متحمل شد.