ارزیابی تغییرپذیری‌های بیوشیمیایی و مولکولی شماری از ژنوتیپ‌های لوبیا (Phaseolus vulgaris L.) در شرایط تنش خشکی

Abstract

به‌منظور بررسی­ تأثیر بیوشیمیایی و مولکولی تحمل به تنش خشکی ژنوتیپ­های K-S-31167، GE-288 و Naz به‌دست‌آمده از غربالگری آزمون جوانه­زنی در سطوح تنش خشکی 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی به همراه شاهد در مرحلۀ گیاهچه­ای بررسی شد. تنش خشکی پنج هفته پس از کاشت بذر اعمال و ده روز پس از اعمال تنش نمونه­گیری از سه ­برگچۀ دوم انجام شد. نتایج نشان داد که تنش خشکی باعث تغییر در نشت یونی، پرولین و کربوهیدرات‌های محلول می­شود. ژنوتیپ متحمل K-S-31167 نسبت به دو ژنوتیپ به نسبت متحمل GE-288و حساس Naz نشت یونی کمتر داشت که نشان‌دهندۀ پایداری غشایی بالاتر این ژنوتیپ در شرایط تنش است. محتوای پرولین بیشتر در ژنوتیپ K-S 31167 نشان‌دهندۀ سامانة پاداکسندگی (آنتی‌اکسیدانی) قوی‌تر این ژنوتیپ نسبت به دو ژنوتیپ GE-288 و Naz است. نتایج به‌دست‌آمده از سنجش کربوهیدرات­های محلول و بیان ژن­های اینورتاز واکوئلی و سوکروز سنتاز نیز نشان داد که افزایش و کاهش بیان این ژن­ها در پاسخ به تنش خشکی به ترتیب باعث افزایش و کاهش فعالیت آنزیم­های اینورتاز و سوکروز سنتاز و در نهایت افزایش و کاهش غلظت مواد محلول در یاخته­ها شده و به­عنوان یک نشانة سوخت‌وسازی (متابولیک) در پاسخ به تنش عمل می­کند.