تعیین زمان قطع آبیاری ژنوتیپ‌های کلزا در شرایط شمال خوزستان

Abstract

به‌منظور ارزیابی واکنش ژنوتیپ‌های کلزا نسبت به قطع آبیاری، آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار به‌مدت دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی صفی‌آباد به مورد اجرا گذاشته شد. عامل اصلی شامل قطع آبیاری در چهار سطح (قطع آبیاری در مراحل پایان گلدهی، پایان خورجین‌دهی، 10 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی و 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی) و عامل فرعی نیز شامل چهار ژنوتیپ بود (SG10-86369، SG19-86369، SG63-86369 و Hyola401). نتایج تجزیۀ مرکب آزمایش نشان داد که اثر سال، قطع آبیاری، ژنوتیپ و همچنین اثر متقابل قطع آبیاری و ژنوتیپ بر تعداد خورجین در بوته، تعداد دانه در خورجین، وزن هزاردانه، شاخص برداشت و عملکرد دانه معنی‌دار بود. مقایسۀ میانگین‌های مربوط به اثر متقابل قطع آبیاری و ژنوتیپ نشان داد که حداکثر تعداد خورجین در بوته (62/97) در شرایط قطع آبیاری در مرحلۀ 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی به ژنوتیپ Hyola401 و حداقل مقدار (44/37) نیز در شرایط قطع آبیاری در پایان گلدهی به ژنوتیپ SG10-86369 اختصاص یافت. بیشترین وزن هزاردانه (18/4 گرم) نیز در تیمار قطع آبیاری در مرحلۀ 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی و ژنوتیپ Hyola401مشاهده شد. واکنش ژنوتیپ‌ها نسبت به زمان قطع آبیاری متفاوت بود. بیشترین عملکرد دانه (5/2743 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ Hyola401 و قطع آبیاری در مرحلۀ 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی و کمترین عملکرد دانه (83/1465 کیلوگرم در هکتار) به ژنوتیپ SG63-86369 و قطع آبیاری در مرحلۀ پایان گلدهی اختصاص یافت. با توجه به اینکه واکنش ژنوتیپ Hyola401 نسبت به قطع آبیاری در مراحل 10 و 30 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی یکسان است، می‌توان زمان مناسب برای قطع آبیاری را مرحلۀ 10 درصد رسیدگی خورجین‌های ساقۀ اصلی است.