بررسی عملکرد دانه و صفات کیفی ذرت شیرین (Zea mays L.var. Sacarata) تحت تیمارهای کم‌آبی، تشعشع فرابنفش و ازدیاد دی‌اکسید کربن

Abstract

تابش فرابنفش، کم‌آبی و افزایش دی‌اکسید کربن از مهم‌ترین عوامل محیطی در تغییر اقلیم جهانی‌اند. به همین منظور این پژوهش در گلخانۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس تهران در سال 1390 با هدف بررسی عملکرد دانه و برخی صفات کیفی ذرت شیرین تحت سطوح مختلف دی‌اکسید کربن (500، 900 و 1300 میکرولیتر بر لیتر هوا)، اشعۀ فرابنفش (UV-A, B, C) و سطح آب آبیاری (آبیاری کامل یا عدم تنش خشکی و کمبود آب به‌مقدار 60 درصد ظرفیت زراعی) به‌صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایۀ بلوک‌های کامل تصادفی در سال 1390 اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر متقابل دی‌اکسید کربن، کم‌آبی و تابش فرابنفش، تأثیر شایان توجهی در عملکرد دانه و Fv/Fm داشت و بیشترین عملکرد دانه در اثر تیمار شاهد آبیاری و غلظت 900 میکرولیتر بر لیتر هوا با UV-A به‌دست آمد. بیشترین میزان Fv/Fm در شرایط اعمال کم‌آبی و غلظت 1300 میکرو‌لیتر بر لیتر هوا دی‌اکسید کربن با UV-C به‌دست آمد. اثر متقابل کم‌آبی با <br /> دی‌اکسید کربن (900 میکرولیتر بر لیتر هوا) مقدار پرولین، کلروفیلa، کلروفیلb، کلروفیلa+b، کارتنوئیدها و فلاونوئیدها را کاهش داد. پروتئین دانه نیز با کاهش طول موج تابش فرابنفش کاهش یافت. بدین ترتیب سه تنش عمدۀ محیطی با کاهش توان تولیدی گیاه، مقدار عملکرد آن را کاهش داد.