تعیین دماهای مهم جوانه‌زنی گیاه دارویی مروتلخ (Salvia mirzayanii) با استفاده از رگرسیون غیرخطی

Abstract

ﺟﻮاﻧه‌زﻧﻲ بذر مهم‌ترین عامل تعیین‌کنندۀ موفقیت یا شکست استقرار گیاه است و چنانچه رطوبت در حد مناسب باشد، آستانه­های دمایی؛ تعیین‌کنندۀ سرعت و درصد نهایی جوانه­زنی است. در نتیجه پیش­بینی زمان و سرعت جوانه­زنی در محدودۀ دمایی مناسب عامل تعیین‌کننده‌ای برای استقرار گیاه خواهد بود. این آزمایش با هدف ارزیابی مدل­های رگرسیونی برای برآورد دماهای مهم (کاردینال) بذر گیاه مروتلخ (<em>Salvia mirzayanii</em>) قالب طرح کامل تصادفی با چهار تکرار در سال 1394 در آزمایشگاه زراعت دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه گیلان به اجرا گذاشته شد. بذرهای گیاه مروتلخ در تیمارهای دمایی 5، 10، 15، 20، 25، 30، 35 و 40 درجۀ سلسیوس قرار داده شدند. به‌منظور توصیف رابطۀ میان سرعت جوانه­­زنی و دما از مدل­های دوتکه­ای، منحنی، درجۀ دوم، بتا و دندانه‌ای استفاده شد. با توجه به مقادیر جذر میانگین مربعات خطا 0026/0 ، ضریب تبیین 89/0 و شاخص آکائیک 15/76- در مدل دوتکه‌ای، این مدل برازش مناسب‌تری از سرعت جوانه‌زنی بذر گیاه مروتلخ نسبت به دما داشت. بر پایۀ این مدل دماهای کمینه (پایه)، مطلوب (بهینه) و بیشینه (سقف) به ترتیب 47/5، 14/22، 84/40 درجۀ سلسیوس بودند. از لحاظ کاربردی، می­توان در کشت گیاه مروتلخ، دماهای مهم برآوردشده در این آزمایش را مدنظر قرار داد.