تعیین دماهای بهینۀ جوانه‌زنی بذر گیاه دارویی خارخسک (Tribulus terrestris)

Abstract

گیاه خارخسک به‌رغم اینکه به‌عنوان یک علف هرز در زراعت‌های بهاره شناخته شده است، استفادۀ فراوانی در صنایع دارویی دارد که با شناخت مراحل مختلف نمو این گیاه می‌توان افزون بر مدیریت آن در زراعت‌ها از نظر دارویی نیز اقدام به تولید آن کرد. به‌منظور بررسی تأثیر دما روی جوانه‌زنی بذر خارخسک و تعیین دماهای بهینه آزمایشی در قالب طرح کامل تصادفی در سطوح دمایی (5، 10، 15، 20، 25، 30، 35، 40) انجام شد و ویژگی‌های جوانه‌زنی (سرعت جوانه‌زنی، درصد جوانه‌زنی و گیاهچۀ نرمال) در این دماها بررسی شد. نتایج نشان داد، سرعت جوانه‌زنی در دمای 30 درجۀ سلسیوس، درصد جوانه‌زنی و گیاهچۀ نرمال در دمای 20 و 25 درجۀ سلسیوس به بیشترین میزان خود می‌رسند و پس‌ازآن کاهش می‌یابند. بهترین مدل برای پیش‌بینی دماهای بهینۀ جوانه‌زنی بذر خارخسک مدل دندان مانند بود که در آن دماهای کمینه (پایه)، بهینۀ کم (مطلوب پایین) و بهینۀ بیش (مطلوب بالا) و بیشینه (سقف) به ترتیب 8، 25، 8/30، 37 درجۀ سلسیوس پیش‌بینی شد.