مطالعه اثر منابع کودی نیتروژن (شیمیایی، بیولوژیکی و تلفیقی) بر خصوصیات کمی و کیفی علوفه شبدر (Trifolium alexandrinum) در کشت مخلوط با ریحان (Ocimum basilicum)

Abstract

به منظور بررسی کیفیت علوفه شبدر در کشت مخلوط افزایشی با ریحان در سیستم‌های مختلف کوددهی، آزمایشی در سال زراعی 90-1389 در مزرعه آموزشی-پژوهشی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران واقع در دولت‌آباد کرج اجرا شد. آزمایش به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. کرت‌های اصلی در برگیرنده سطوح مختلف کود نیتروژن در چهار سطح (شاهد، 100%کود شیمیایی نیتروژن، کود زیستی +50% کود شیمیایی نیتروژن، کود زیستی خالص) و کرت‌های فرعی در برگیرنده تیمارهای کشت خالص ریحان با وجین، کشت خالص ریحان بدون وجین، کشت خالص شبدر با وجین، کشت خالص شبدر بدون وجین، کشت مخلوط شبدر برسیم+100% ریحان، کشت مخلوط شبدر برسیم+75% ریحان، کشت مخلوط شبدر برسیم+50% ریحان، کشت مخلوط شبدر برسیم+25% ریحان بودند. کود زیستی مورد استفاده شامل ازتوباکتر + آزوسپیریلوم + میکوریزا + باسیلوس + ریزوبیوم بود. کیفیت علوفه شبدر در زمان شروع گلدهی (10% گلدهی) مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که بیشترین درصد ماده خشک قابل هضم (07/66%) از تیمار کشت مخلوط شبدر برسیم + 100% ریحان با دریافت کود زیستی، بیشترین درصد پروتئین خام (1/30%) از تیمار کشت مخلوط شبدر برسیم + 50% ریحان با دریافت کود تلفیقی، بیشترین درصد کربوهیدرات‌های محلول (21/11%) از تیمار کشت شبدر برسیم + 100% ریحان در تیمار شاهد، بیشترین درصد خاکستر (04/8%) از تیمار کشت خالص شبدر برسیم (با وجین) با دریافت 100% کود شیمیایی نیتروژن و بیشترین درصد فیبر خام (09/33%) از تیمار کشت مخلوط شبدر برسیم + 25% ریحان با دریافت کود زیستی به دست آمد. بیشترین مقدار نسبت برابری زمین (573/1=LER) متعلق به ترکیب کشت مخلوط شبدر برسیم +75% ریحان به دست آمد. بیشترین عملکرد شبدر در دو چین (33/4833 کیلوگرم در هکتار) از تیمار کشت شبدر برسیم با وجین در تیمار 100% کود شیمیایی نیتروژن به دست آمد. بر اساس نتایج این آزمایش استفاده از کودهای زیستی و تلفیقی در بر همکنش با کشت مخلوط شبدر برسیم و ریحان (تراکم‌های 50 و 100 درصد ریحان) می‌تواند بالاترین کیفیت علوفه مورد نظر را تأمین نماید.