نقش پرایمینگ در روند مصرف مواد ذخیره¬ای و جوانه¬زنی بذر چاودار کوهی (Secale montanum) تحت تنش شوری

Abstract

درصد جوانه زنی پایین و استقرار گیاهچه از مشکلات اساسی در مناظق شور می­باشند. امروزه تکنیک پیش­تیمار بذر به عنوان عامل بهبود دهنده­ی جوانه­زنی و استقرار تحت تنش­های محیطی معرفی شده است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پرایمینگ بذر با جیبرلین (25 پی پی ام) ، کلرید­سدیم (15- بار) و آب بر جوانه­زنی و مصرف مواد ذخیره­ای بذر چاودار کوهی در شرایط تنش شوری انجام شد. تیمارها شامل 5 سطح تنش شوری (صفر، 4-، 8-، 12- و 16- بار) و 4 سطح (بذرهای تیمار شده و شاهد) با 3 تکرار بودند. نتایج نشان داد که ا افزایش تنش شوری مولفه­های جوانه­زنی شامل درصد­جوانه­زنی، شاخص جوانه­زنی، متوسط مدت زمان جوانه­زنی، وزن خشک گیاهچه، وزن مواد مصرف شده بذر، بازده استفاده از مواد ذخیره­ای بذر و درصد کاهش مواد ذخیره­ای بذر کاهش یافت. اما میزان این کاهش برای بذر­های تیمار شده کمتر بود. بیشترین درصد جوانه زنی از پرایمینگ بذر با آب و کلرید سدیم (3/85 %) بدست آمد. بیشترین شاخص جوانه­زنی (2/42) و کمترین متوسط مدت زمان جوانه زنی (02/1) مربوط به تیمار با آب در شرایط بدون تنش بود. ولی در سطوح بالاتر تنش شوری، بیشترین درصد جوانه­زنی، شاخص جوانه­زنی و کمترین متوسط مدت زمان جوانه­زنی از پرایمینگ با جیبرلیک اسید به دست آمد. در تمام سطوح شوری اعمال شده بالاترین وزن مواد مصرف شده بذر از پرایمینگ کلرید سدیم بدست آمد. بیشترین بازده استفاده از مواد ذخیره­ای بذر از بذر­های شاهد در پتانسیل 8- بار و بیشترین وزن خشک گیاه­چه و درصد کاهش مواد ذخیره­ای بذر در شرایط بدون تنش از پرایمینگ با کلرید­سدیم بدست آمد. همچنین پرایمینگ بذر فعالیت آنزیم­های کاتالاز، آسکوربیک پروکسیداز و گلوتاتیون پروکسیداز را در مقایسه با بذر شاهد در طی جوانه­زنی افزایش می دهد. به طور کلی می­توان نتیجه گرفت که پیش­تیمار بذر باعث بهبود مولفه­های جوانه­زنی چاودار کوهی در شرایط تنش شوری می­شود و مقاومت گیاه چاودار کوهی را در مقابل تنش شوری در مرحله جوانه­زنی افزایش می­دهد.