مطالعه تاثیر کمپوست دامی تلفیق شده با کودهای شیمیایی بر آبشویی نیترات و عملکرد دانه تحت تناوب کلزا-سویا-گندم در خاک‌های شنی

Abstract

برای بهبود کیفیت آب و کارایی استفاده از نیتروژن در خاک‌های شنی، نیاز به راهبردهای جدید می‌باشد. هدف از این مطالعه تعیین مقدار آبشویی نیترات تحت روش‌های متداول و تلفیقی تغذیه گیاهان کلزا و گندم بود. آزمایش در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارهای کوددهی شامل، اوره (CF)؛ اوره + زئولیت (CF-Z)؛ اوره + کمپوست دامی (IF)؛ اوره + کمپوست دامی + زئولیت (IF-Z) و شاهد (CK)، بود. بیشترین نفوذ عمقی آب بعد از آبیاری و در ماه‌های آبان و اردیبهشت اتفاق افتاد. میانگین مقدار آبشویی سالانه نیترات برای تیمارهای کوددهی CF، CF-Z، IF، IF-Z و CK به‌ترتیب برابر 64/53، 21/41، 16/33، 59/25 و 23/9 کیلوگرم در هکتار بود. بیشترین ضریب آبشویی نیترات برای تیمار CF (47 درصد) و کمترین مقدار از تیمار IF-Z (10 درصد) به‌دست آمد. مقدار و ضریب آبشویی نیترات همبستگی مثبت و معنی‌داری با مقدار آب ورودی به مزرعه در هر ماه داشت. تیمار کوددهی IF-Z بالاترین عملکرد دانه کلزا (5/3661 کیلوگرم در هکتار) و گندم (9/4058 کیلوگرم در هکتار) را تولید کرد. نتایج نشان داد، استفاده از کود دامی و زئولیت روشی مناسب برای کاهش کاربرد کودهای شیمیایی و بهبود پایداری در سیستم‌های کشاورزی می‌باشد.