کمی سازی پاسخ جوانه‌زنی شوید (Anethum graveolens L.) به دما و تنش خشکی توسط مدل زمان حرارتی-رطوبتی

Abstract

دما و‎ ‎رطوبت‎ ‎از‎ ‎مهمترین‎ ‎عوامل‎ ‎محیطی‎ ‎کنترل کننده‎ ‎جوانه‌زنی در‎ ‎گیاهان می‌باشند. به‎ ‎منظور‎ ‎بررسی‎ ‎تأثیر‎ ‎دما و ‏تنش خشکی‎ ‎بر‎ ‎جوانه‌زنی‎ ‎بذر‎ ‎شوید و کمی سازی آن،‎ ‎آزمایشی‎ ‎به‎ ‎صورت‎ ‎فاکتوریل‎ ‎با‎ ‎هشت‎ ‎سطح‎ ‎دما شامل‎ ‎‏5، 10، ‏‏15، 20، 25، 30، 35 و 40‏‎ ‎درجۀ‎ ‎سلسیوس‎ ‎و‎ ‎هفت‎ ‎سطح‎ ‎تنش‎ ‎خشکی‎ ‎شامل‎ ‎‏0، 1/0-، 2/0-، 3/0-، 4/0-، 5/0- و ‏‏6/0- مگاپاسکال انجام‎ ‎شد‎.‎‏ نتایج نشان داد در‎ ‎همۀ‎ ‎سطوح‎ ‎دمایی‎ ‎با‎ ‎کاهش‎ ‎پتانسیل‎ ‎اسمزی، میزان جوانه‌زنی‎ ‎کاهش‎ ‎یافت، با این‌وجود شدت این کاهش در محدوده حرارتی 20 تا30 درجه سانتی‌گرداد کمتر بود. با دو روش مختلف، ‏درجه حرارت پایه جوانه‌زنی شوید 3/2 و 9/2 درجه ساتیگراد و درجه حرارت حداکثر جوانه‌زنی آن 0/ 43و 3/47 ‏درجه سانتی برآورد شد. دمای مطلوب جوانه‌زنی برای شوید نیز حدود 26 درجه سانتی‌گراد به دست آمد. مقدار ‏پتانسیل آب پایه برای جوانه‌زنی شوید در مدل زمان حرارتی-رطوبتی نیز 53/0- مگاپاسکال محاسبه شد. نتایج ‏همچنین نشان داد که با افزایش حرارت پتانسیل آب پایه برای جوانه‌زنی بذر شوید در حد نیم واحد مگاپاسکال ‏افزایش یافت. در نهایت مشخص شد که در صورت متغییر در نظر گرفتن پتانسیل آب پایه در واکنش به تغییرات دما، ‏مدل زمان حرارتی-رطوبتی به‌خوبی قادر است پاسخ جوانه‌زنی شوید به حرارت و رطوبت را کمی کند.‏