ارزیابی ﺗﺄثیر علف‌کش‌ها بر مدیریت علف‌های هرز و عملکرد دانۀ نژادگان‌های برنج در شرایط کشت مستقیم

Abstract

به‌منظور ارزیابی ﺗﺄثیر علف‌کش‌ها بر مدیریت علف‌های‌هرز و عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف برنج، آزمایشی در سال زراعی 96-95 در ﻣﺆسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان رشت انجام گرفت. آزمایش به‌صورت کرت‌های خرد‌شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. کرت‌های اصلی شامل پنج سطح مدیریت علف‌هرز به‌صورت 1- مصرف متوالی پندیمتالین، بن‌سولفورون‌متیل، سای‌هالوفوپ ‌بوتیل 2- مصرف متوالی پندیمتالین، بن‌سولفورون‌متیل، سای‌هالوفوپ‌بوتیل 3- مصرف متوالی پرتیلاکلر، بن‌سولفورون‌متیل، پروپانیل، 4- مصرف متوالی پرتیلاکلر، بن‌سولفورون‌متیل، پروپانیل به‌همراه 5- شاهد آلوده به علف‌هرز (بدون مصرف علف‌کش) تحت جامعه طبیعی علف‌های‌هرز و کرت‌های فرعی نیز شامل 10 ژنوتیپ برنج بودند. نتایج نشان داد که اثر ژنوتیپ، مدیریت علف‌هرز و اثر متقابل آن‌ها بر تمامی صفات مورد ارزیابی شامل زیست‌توده علف‌های‌هرز، ارتفاع بوته، اجزای عملکرد و عملکرد دانه برنج معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های برنج واکنش‌های متفاوتی را از نظر صفات مورد‌بررسی در هر سطج مدیریت علف‌هرز نشان دادند که علت این امر به توانایی رقابتی متفاوت ارقام نسبت داده می‌شود. تمامی تیمارهای علف‌کشی سبب کاهش معنی‌دار زیست‌توده علف‌های‌هرز و افزایش عملکرد دانه در تمامی ژنوتیپ‌ها در مقایسه با شاهد آلوده به علف‌هرز شدند؛ با این وجود تیمار مصرف متوالی پرتیلاکلر، بن‌سولفورون‌متیل، پروپانیل با دارا بودن کمترین زیست‌توده علف‌های‌هرز و بالاترین کارآیی کنترل آن‌ها و همچنین بالاترین میزان عملکرد دانه در تمامی ژنوتیپ‌ها ، بهترین ترکیب علف‌کشی جهت کنترل مطلوب علف‌های‌هرز بوده و به‌نظر می‌رسد که بتواند جایگزین مناسبی برای وجین دستی به‌منظور کاهش هزینه‌های کارگری و اقتصادی‌تر نمودن تولید برنج باشد.