ارزیابی ارقام برنج بر اساس مقاومت به جوانه‌زنی پیش از برداشت (pre-harvest sprouting)

Abstract

جوانه‌زنی پیش از برداشت یکی از عوامل کاهش دهنده عملکرد و کیفیت دانه برنج در شرایط آب و هوایی مرطوب و مصادف با بارندگی در زمان برداشت محصول می‌باشد. در این تحقیق 34 رقم بومی و اصلاح شده ایرانی و خارجی برنج از نظر جوانه‌زنی پیش از برداشت (در شرایط زنده) و برخی صفات مرتبط با آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که ارقام مورد بررسی از لحاظ جوانه‌زنی پیش از برداشت و سایر صفات دانه، دارای اختلاف بسیار معنی‌داری بودند. ضرایب همبستگی فنوتیپی و ژنوتیپی درصد جوانه‌زنی پیش از برداشت با میزان فعالیت آنزیم آلفا آمیلاز همبستگی مثبت و بالایی را نشان دادند که حاکی از اثر معنی‌دار این آنزیم بر جوانه‌زنی پیش از برداشت می‌باشد. تجزیه‌ خوشه‌ای به روش وارد ارقام مورد بررسی را در سه گروه قرار داد. گروه اول شامل 24 رقم و گروه‌های دوم و سوم به ترتیب شامل 4 و 6 رقم بودند. در مجموع اعضای گروه اول و دوم از لحاظ درصد جوانه‌زنی پیش از برداشت، کمترین مقادیر و مقاوم‌ترین ارقام و گروه سوم با بیشترین درصد جوانه زنی، حساس‌ترین ارقام بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برخی از ارقام بومی با دارا بودن مقاومت بالا به جوانه زنی پیش از برداشت، پتانسیل معرفی جهت استفاده در برنامه های به نژادی را دارند.