بررسی تحمل به یخ‌زدگی در باقلا (Vicia faba L.) با استفاده از شاخص نشت الکترولیت‌ها

Abstract

کشت پاییزه گیاهان سرمادوست منجر به بهبود عملکردشان می‌شود، باوجود این‌در خصوص تحمل به سرمای توده‌های باقلای بومی جهت کشت پاییزه اطلاعات اندکی در دسترس می‌باشد. به این منظور آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار تحت شرایط کنترل‌شده اجرا شد و طی آن دو توده باقلا (بروجرد و نیشابور)، در معرض دماهای یخ‌زدگی (صفر، 4-، 8-، 12-، 16-، 20-، 24- درجه سانتی‌گراد) قرار گرفتند. با کاهش دما درصد نشت الکترولیت‌ها در هر سه اندام برگ، ساقه و مریستم افزایش یافت، باوجود این در اندام برگ و مریستم کاهش دما تا دمای 12- درجه‌سانتی‌گراد تأثیر چندانی بر درصد نشت الکترولیت‌ها نداشت و با کاهش بیشتر دما درصد آن افزایش یافت و در دمای 20- درجه سانتی‌گراد به حداکثر رسید. در هر دو توده بروجرد و نیشابور بالاترین LT50el را اندام ساقه (به ترتیب 9/12- و 1/12- درجه‌سانتی‌گراد) داشت، درصورتی‌که دمای کشنده بر اساس 50 درصد نشت الکترولیت‌ها از برگ توده‌های بروجرد و نیشابور به ترتیب در دماهای 7/16- و 6/15- درجه‌سانتی‌گراد و در مریستم آن‌ها به ترتیب در دماهای 0/16- و 8/16- درجه‌سانتی‌گراد اتفاق افتاد. هرچند که بین درصد نشت الکترولیت‌ها از اندام‌های گیاه باقلا با درصد بقاء همبستگی منفی و معنی‌داری مشاهده شد، ولی دو اندام برگ و ساقه توده نیشابور، در LT50su مشابه با توده بروجرد (6/13- درجه‌سانتی‌گراد) درصد نشت الکترولیت‌های بیشتری داشتند، درحالی‌که در شرایط مذکور در توده بروجرد، درصد نشت الکترولیت‌ها از مریستم بیشتر بود. دو توده باقلا توانایی تحمل به دماهای یخ‌زدگی تا 12- درجه‌سانتی‌گراد را در شرایط کنترل‌شده نشان دادند.