تأثیر پیش‌تیمار بذر و تیمار‌های آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود (ژنوتیپ هاشم) در دو کاشت پاییزه و بهاره در شمال لرستان

Abstract

به‌منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمار بذر و تیمار آبیاری بر عملکرد و اجزاء عملکرد نخود ژنوتیپ هاشم آزمایشی به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در دو تاریخ کاشت بهاره و پاییزه در نورآباد-لرستان اجرا شد. عامل اصلی شامل چهار تیمار آبیاری (بدون آبیاری، 75، 100 و 150 میلی‌متر) بر پایة تبخیر از تشت تبخیر کلاس Aو عامل فرعی شامل دو پیش‌تیمار، پرایمینگ (شاهد، ده ساعت پیش‌تیمار) بود. کاشت پاییزه به ترتیب سبب افزایش 9/41، 4/7، 4/3، 5/32، 6/43، 9/62 و 7/13 درصدی شمار نیام بارور، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانة تک بوته، عملکرد زیست‌توده یا زیستی (بیولوژیک)، عملکرد دانه و شاخص برداشت نسبت به کاشت بهاره شد. سطوح آبیاری پس از 75، 100 و 150 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر به ترتیب با میانگین 2296، 2044 و 1775 کیلوگرم در هکتار افزایش 4/75، 1/56 و 5/35 درصدی در عملکرد دانه نسبت به سطح بدون آبیاری (1309 کیلوگرم در هکتار) را نشان دادند. پیش‌تیمار بذر افزایش 5/8 درصدی عملکرد دانه نسبت به شاهد را نشان داد. می‌توان استنباط کرد که کاشت پاییزه به همراه آبیاری پس از 75 میلی‌متر تبخیر برای دستیابی به بیشترین عملکرد ژنوتیپ هاشم در شمال لرستان مناسب است و اعمال پیش‌تیمار بذر نیز می‌تواند سبب بهبود عملکرد دانه شود.