شناسایی QTLهای کنترل‌کنندة عملکرد و اجزای عملکرد در آفتابگردان در شرایط تنش شوری

Abstract

تنش شوری ازجمله مهم‌ترین تنش­های غیرزندة تهدیدکنندة گیاهان است. به‌منظور بررسی تأثیر تنش شوری بر صفات عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان و تجزیة ژنتیکی این صفات در رابطه باتحمل به شوری، آزمایشی به­صورت فاکتوریل بر پایة طرح کامل تصادفی با سه تکرار در گلدان و در فضای باز انجام گرفت. عامل‌های موردبررسی در این آزمایش شامل سطوح مختلف تنش شوری (عادی یا نرمال و تنش ناشی از 6 دسی­زیمنس­بر­متر) و رگه (لاین)‌های خویش‌آمیختة نوترکیب آفتابگردان (102 رگة حاصل از تلاقی بین دورگه RHA266 و PAC2 به همراه والدین) بودند. نتایج نشان داد که اثر تنش شوری بر همة صفات موردبررسی به‌جز صفات طول دم برگ، عرض برگ، طول برگ، قطر طبق و وزن صددانه معنی­دار است. تأثیر ژنوتیپ بر همة صفات موردبررسی معنی­دار بود. تجزیة ژنتیکی صفات اندازه­گیری‌شده با استفاده از نقشة پیوستگی تهیه‌شدهبا 221 نشانگر مولکولی (SNP11SSR/210) با میانگین فاصلة 44/7 سانتی­مورگان بین نشانگرها به روش مکان­یابی فاصله­ای مرکب (CIM)انجام گرفت. برای صفات موردبررسی درمجموع ۳۱ QTL شناسایی شد که 14 QTL مربوط به شرایط عادی و 17 QTL مربوط به شرایط تنش شوری بود. بیشترین مقدار R² (درصد تغییرات فنوتیپی توجیه‌شده) (7/39درصد) مربوط به QTLشناسایی‌شده برای صفت شمار روز تا گلدهی در شرایط تنش شوری بود.چندی ازQTLهای شناسایی‌شده برای صفات مختلف هم جایگاه بودند. استفاده از QTL­های هم­مکان موجب افزایش کارایی انتخاب به کمک نشانگر و پیشبرد برنامه­های بهنژادی گیاهی می­شود.