شناسایی نشانگرهای آگاهی‌بخش مرتبط با صفات ریشۀ برنج در مراحل اولیۀ رشد در شرایط تنش خشکی با استفاده از تجزیۀ ارتباط

Abstract

گسترش شبکۀ ریشه­ای عمیق راهکاری مهم برای جلوگیری از تنش خشکی در برنج است. به‌منظور بهنژادی صفات ریشه­ای برنج، لازم است در آغاز باید نواحی ژنگانی (ژنومی) کنترل‌کنندۀ صفات مهم ریشه شناسایی شوند. با این هدف، پژوهشی با استفاده از 192 ژنوتیپ برنج در شرایط تنش خشکی و آبکشت (هیدروپونیک) طرح‌ریزی شد. به‌منظور اعمال تنش اسمزی از مانیتول با فشار اسمزی 5- بار در مرحلۀ گیاهچه­ای و شرایط آبکشت استفاده شد. افزون بر وزن اندام‌های هوایی، وزن ریشه، زیست‌توده و ضخامت ریشه، صفات طول اندام‌های هوایی و ریشه در طول رشد یعنی در روزهای 7ام، 14ام، 21ام، 28ام و 35ام پس از انتقال به محیط آبکشت، ارزیابی شدند. ارزیابی ژنوتیپی افراد جمعیت با استفاده از ترکیب‌های آغازگری ناشی از آنزیم­های محدودگر <em>Eco</em>RI و <em>Mse</em>I انجام شد. برای شناسایی نواحی ژنگانی مرتبط با مکان­های کنترل‌کنندۀ این صفات از پنج مدل آماری با دو رویۀ GLM و MLMدر نرم‌افزار TASSEL استفاده شد. نشانگرهای E100-M140-3، E100-M160-7، E110-M140-9، E100-M140-3، E100-M150-19، E100-M160-7، E100-M160-11، E110-M140-1 و E110-M140-9 مهم‌ترین نشانگرها شناسایی شدند. با توجه به اینکه این نشانگرها درصد قابل‌توجهی از تغییرپذیری‌های فنوتیپی را تبیین کردند، می­توان از این نشانگرها به‌عنوان نامزد در تحقیقات بعدی از جمله تبدیل آن‌ها به نشانگرهای اختصاصی SCAR و برنامه­های انتخاب به کمک نشانگر برای تحمل به خشکی پس از تأیید استفاده کرد.