ارزیابی رقابت درون و برون گونه‌ای گندم (Triticum aesativum L.) و ازمک (Cardaria draba L.) تحت سطوح مختلف نیتروژن با استفاده از مدل عکس عملکرد

Abstract

توانایی ازمک در جذب آب و عنصرهای غذایی به دلیل داشتن شبکۀ ریشه­ای خزنده و گسترده، نشانگر آن است که این علف ­هرز رقیب سرسختی برای گیاهان زراعی است. به همین منظور بررسی رقابت درون و برون گونه­ای در اجتماع گندم و ازمک با استفاده از مدل­های عکس عملکرد و شاخص­های رقابتی تحت سطوح مختلف نیتروژن، در سال 1392 در گلخانۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی بیرجند به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. عامل­های آزمایش شامل نیتروژن در سه سطح (05/0، 1/0 و 2/0 گرم در کیلوگرم خاک)، تراکم گندم رقم روشن در چهار سطح (0، 4، 8 و 12 بوته در گلدان) و تراکم ازمک در چهار سطح (0، 2، 4 و 6 بوته در گلدان) بود. نتایج به‌دست‌آمده از مدل عکس عملکرد نشان داد رقابت درون­گونه­ای در گندم بیشتر از رقابت برون­گونه­ای بود ولی در ازمک رقابت برون­گونه­ای بیشتر بود. ارزیابی توانایی رقابت نسبی نشان داد، اثر یک بوته گندم در سه سطح 05/0، 1/0 و 2/0 گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک به ترتیب برابر با 1/5، 45/4 و 42/4 بوته ازمک بود و اثر یک بوته گندم در همان سطوح کودی به ترتیب معادل 94، 84 و 88 درصد بوته گندم بود.