بررسی عملکرد و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک ذرت و سورگوم در دو شرایط آبیاری و کاربرد پسماندهای جو، زئولیت و پلیمر سوپرجاذب

Abstract

به‌منظور بررسی عملکرد و برخی ویژگی‌های فیزیولوژیک ذرت و سورگوم در شرایط تنش خشکی و کاربرد پسماندهای (بقایای) جو، زئولیت و پلیمرسوپرجاذب آزمایشی به‌صورت فاکتوریل­ اسپلیت در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار و در شرایط کمترین ‌خاک_‌ورزی به‌مدت دو سال (1391-1392) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جوپار در کرمان انجام ‌شد. شرایط (رژیم) آبیاری در دو سطح شامل آبیاری معمول (نرمال) و تنش‌ خشکی (به‌ترتیب آبیاری براساس­ 70 و 140 میلی­متر تبخیر تجمعی از طشت تبخیر کلاس A) ­و تیمارهای نوع گیاه شامل ذرت و سورگوم به­ صورت فاکتوریل و به‌عنوان عامل اصلی در نظر گرفته ‌شدند. تیمارهای ترکیبی پسماندهای جو­، زئولیت و پلیمر سوپر­­جاذب­ در پنج سطح به‌عنوان عامل­ فرعی به‌شرح زیر بودند: الف) 5/4 تن پسماندها +10 تن زئولیت در هکتار (ZR)، ب) 5/4 تن پسماندها+60 کیلو­گرم پلیمر سوپرجاذب­ در هکتار (SR)، ج) 5/4 تن پسماندها + 5 تن زئولیت +30 کیلو­­گرم سوپرجاذب در هکتار (ZSR)، د) 5/4 تن پسماندها در هکتار (R)، ه) شاهد (C). براساس نتایج به‌دست‌آمده تنش خشکی در هر دو گیاه عملکرد علوفه و عملکرد کوانتومی نظام‌نوری (فتوسیستم (IIرا به‌طور معنی_‌داری کاهش داد. میزان علوفۀ تر ذرت و سورگوم (چین اول) به‌ترتیب 8/62 و 3/49 تن در هکتار بود که برتری ذرت در نود روز اول فصل رشد را نشان ‌داد. تیمار کاربرد 10 تن زئولیت به‌همراه پسماندها بیشترین عملکرد علوفه و تیمار شاهد کمترین عملکرد علوفه، عملکرد کوانتومی نظام‌نوری و محتوای رطوبت خاک را داشت. در اغلب صفات مورد بررسی تفاوتی بین تیمار کاربرد پسماندها به‌تنهایی با تیمارهای ترکیبی پسماندها با زئولیت و پلیمر سوپرجاذب وجود نداشت. براساس نتایج این بررسی برای کشت دوم منطقۀ معتدل در شرایط کمترین خاک_‌ورزی، کشت ذرت و همچنین کاربرد 10 تن زئولیت و 5/4 تن پسماندها در هکتار توصیه می_‌شود.