بررسی ترکیب های متفاوت نیتروژن و روی بر ذرت با استفاده از تجزیۀ علیّت عملکرد و سرعت پر شدن دانه

Abstract

این پژوهش به‌منظور ارزیابی روند اثرپذیری عملکرد دانه از اجزای آن، با ترکیب­های متفاوت نیتروژن و روی، از طریق تجزیۀ علیّت و ارزیابی روند سرعت پر شدن دانه در گیاه ذرت انجام ‌شد و آزمایش به صورت فاکتوریل اسپلیت‌پلات و در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعۀ تحقیقاتی دانشکدۀ کشاورزی دانشگاه شیراز، اجرا شد. ارقام مورد استفاده، شامل دورگ (هیبریدهای) 704 دیررس و 540 متوسط­رس، در کرت­های اصلی کاشته‌شده و کودهای نیتروژن و روی در کرت­های فرعی اعمال شدند. براساس نتایج تجزیۀ علیّت در ترکیب­های تیماری دارای بیشینۀ عملکرد دانه، در تیمار اول، 120کیلوگرم‌ در هکتار نیتروژن و 15کیلوگرم‌ در هکتار روی، وزن هزاردانه بیشترین تأثیر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه داشت (96/0). همچنین در دو تیمار دیگر، 400کیلوگرم ‌در هکتار نیتروژن بدون روی و260کیلوگرم‌ در هکتار نیتروژن و 30کیلوگرم‌ در هکتار روی، تأثیر شمار ردیف دانه بر عملکرد بالاترین تأثیر را داشت (003/1) و (341/0) که درنتیجه بالاترین تأثیرپذیری را از تیمارهای کودی نیتروژن و روی داشته­اند. افزون ‌بر این از بین ترکیب‌های مختلف کودی، تیمار 120 کیلوگرم کود نیتروژن و 15 کیلوگرم کود روی درهکتار، بیشترین سرعت پر شدن دانه را به میزان 19/3 گرم در مترمربع در روز ایجاد کرد. به‌طورکلی در این پژوهش، اثرپذیری عملکرد دانۀ ذرت، از تیمارهای ترکیبی نیتروژن و روی، با ارزیابی تجزیۀ علیّت و بررسی سرعت پر شدن دانه­ها در سطح مزرعه به‌طور کامل مشهود بوده، که این آزمون می­تواند راهگشای دیگر تجزیه و تحلیل­های کارایی عناصر غذایی در کشتزارها در آینده باشد.