بررسی آثار تغذیه‌ای عناصر نیتروژن، بور و گوگرد بر خصوصیات کمی و کیفی دانه گلرنگ

Abstract

به منظور مطالعه اثرات سه عنصر نیتروژن، بور و گوگرد بر عملکرد، اجزای عملکرد، میزان روغن و پروتئین دانه گلرنگ (Carthamus tinctorius L.) رقم محلی اصفهان، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید باهنر کرمان بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارها شامل نیتروژن در سه سطح (46، 92 و 138 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار) از منبع اوره، بور در دوسطح (0 و 7/0 کیلوگرم بور خالص در هکتار) از منبع اسید بوریک و گوگرد در سه سطح (0، 150 و 300 کیلوگرم گوگرد در هکتار) از منبع گوگرد پودری بودند. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش میزان نیتروژن، عملکرد دانه، تعداد غوزه و درصد پروتئین به طور بسیار معنی‌داری افزایش یافت (01/0 P<). اما تعداد دانه در غوزه، وزن هزار دانه و درصد روغن به طور بسیار معنی‌داری کاهش یافت (01/0 P<). با افزایش میزان گوگرد، عملکرد دانه، تعداد غوزه، تعداد دانه در غوزه و درصد روغن و پروتئین نیز به طور بسیار معنی‌داری افزایش یافت (01/0 P<). همچنین بور به طور بسیار معنی‌داری سبب افزایش درصد روغن و پروتئین دانه گردید. در مجموع بالاترین میزان عملکرد دانه (177/264 گرم در مترمربع) از تیمار 138 کیلوگرم نیتروژن خالص در هکتار به دست آمد. بهترین درصد روغن مربوط به اثر متقابل سه گانه نیتروژن 46، گوگرد 150 و بور 7/0 کیلوگرم در هکتار به میزان 1/42 درصد و کمترین آن مربوط به تیمار نیتروژن 138، گوگرد و بور صفر کیلوگرم در هکتار به میزان 15 درصد بود. بهترین درصد پروتئین از تیمار نیتروژن 92، گوگرد 150 و بور 7/0 کیلوگرم در هکتار به میزان 17/21 درصد و کمترین آن از تیمار نیتروژن 46، گوگرد و بور صفر کیلوگرم در هکتار به میزان 1/10 درصد حاصل شد. انجام تحقیقات بیشتر در مورد سایر عناصر غذایی و ارقام مختلف گلرنگ پیشنهاد می‌گردد.