مقایسه تنوع گونه‌‌ای زادآوری جنسی در خردزیستگاه‌‌های درختی جنگل‌‌های زاگرس میانی (مطالعه موردی: جنگل بابایادگار، استان کرمانشاه)

Abstract

زادآوری جنسی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر بقا و پایداری جنگل‌ها محسوب می‌شود که تحقق آن تحت تأثیر مجموعه‌‌ای از منابع و شرایطی قرار دارد. در این بین، خردزیستگاه اهمیت زیادی در استقرار زادآوری دارند. پژوهش پیش‌‌رو با هدف شناسایی نقش خردزیستگاه­ها در بخشی از جنگل‌‌های زاگرسمیانی منطقه بابایادگارشهرستان دالاهو در استان کرمانشاه انجام شد. در منطقه مورد مطالعه، 372 قطعه‌‌نمونه به ‌ابعاد 5 × 5 متر مربع که تعیین‌کننده خرد‌‌زیستگاه‌‌های درختی مختلف شامل برودار (<em>.Quercus brantii </em>Lindl)، مازودار (.<em>Q. infectoria </em>Oliv)، زالزالک (<em>.Crataegus pontica </em>C. Koch)، آمیخته و فضای باز بدون درخت) بودند، در امتداد هفت ترانسکت نمونه‌‌برداری شدند. در هر قطعه‌‌نمونه، ویژگی‌‌های زیست‌‌سنجی درختان، زادآوری جنسی آنها و عمق لاش‌برگ خاک اندازه‌‌گیری شد. نتایج نشان داد که خردزیستگاه مازودار بیشترین میانگین قطر برابر سینه و خردزیستگاه آمیخته بیشترین تعداد جست را داشتند. همچنین، بیشترین میانگین تنوع زادآوری در خردزیستگاه برودار مشاهده شد. نتایج تجزیه‌وتحلیل چند‌‌متغیره نشان داد که مهم‌‌ترین عوامل تفکیک خردزیستگاه­ها تنوع و وفور درختان بود که بیشتر از 83 درصد خردزیستگاه‌‌های مورد مطالعه رابه‌‌درستی تفکیک کردند. درمجموع، براساس نتایج پژوهش پیش‌‌رو مشخص شد که خردزیستگاه‌‌ها و ویژگی‌‌های آنها، نقش کلیدی در استقرار و تنوع زیستی زادآوری و درنتیجه، ساختار آینده توده‌‌های جنگلی دارند، بنابراین توجه به آنها می‌‌تواند تأثیر به‌سزایی در موفقیت برنامه‌‌های احیایی جنگل‌‌های زاگرس داشته باشد.