ارزیابی ویژگی‌های بذر درختان گردو (Juglans regia) در استان کردستان

Abstract

آزمایش و ارزیابی ویژگی‌های بذر درختان گردو (<em>Juglans regia</em>) در استان کردستان به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی درختان گردو از نظر برخی صفات مهم بذراجراء شده است. در این آزمایش تعداد 28 پایه برتر در 5 شهرستان و از هر پایه 10 عدد بذر به‌صورت تصادفی انتخاب و ویژگی‌های بذر شامل قطر بزرگ بذر، قطر کوچک بذر، وزن بذر، وزن مغز بذر، وزن پوسته چوبی، ضخامت پوسته چوبی و درصد مغز برای هر کدام از بذرها اندازه‌گیری و میانگین آنها محاسبه شد و اطلاعات و داده‌های بدست آمده در قالب آماری آشیانه‌ای مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج بدست آمده نشان داد که میان نمونه‌های فوق در کلیه صفات مورد مطالعه اختلافات معنی‌داری وجود دارد. در میان نمونه‌های مورد بررسی پایه‌های گردو شهرستان‌های مریوان و پاوه با داشتن بالاترین مقدار وزن و درصد مغز و همچنین پایین‌ترین وزن و ضخامت پوسته چوبی مناسب‌ترین پایه‌ها جهت گزینش می‌باشند. برآورد همبستگی میان صفات نشان داد که همبستگی مثبت و معنی‌داری میان متوسط قطر بزرگ بذر با متوسط قطر کوچک، وزن متوسط بذر، وزن متوسط مغز و وزن متوسط پوسته چوبی وجود دارد، ولی متوسط قطر بزرگ با درصد مغز دارای همبستگی معکوس و معنی‌داری می‌باشد. متوسط قطر کوچک با وزن متوسط بذر، وزن متوسط مغز و وزن متوسط پوسته چوبی در سطح احتمال 1% و با درصد مغز در سطح احتمال 5% دارای همبستگی مثبت و معنی‌داری بوده‌اند. وزن متوسط بذر همبستگی مثبت و معنی‌داری با وزن متوسط مغز، وزن متوسط پوسته چوبی، ضخامت پوسته چوبی و درصد مغز داشته است. وزن متوسط مغز با وزن متوسط پوسته چوبی و درصد مغز دارای همبستگی مثبت و معنی‌داری بوده است. وزن متوسط پوسته چوبی با ضخامت پوسته چوبی دارای همبستگی مثبت و معنی‌دار، ولی با درصد مغز دارای همبستگی معکوس و معنی‌داری می‌باشد. ضخامت پوسته چوبی نیز با درصد مغز دارای همبستگی معکوس و معنی‌داری می‌باشد. به‌منظور پی بردن به میزان شباهت میان جمعیت‌ها بر اساس صفات مورد مطالعه تجزیه کلاستر (خوشه‌ای) بر روی داده‌های به‌دست آمده انجام گرفت که نتایج آن نشان داد که در مجموع گروه‌های شهرستان‌های سقز و سنندج دارای بیشترین شباهت با هم می‌باشند. در واقع در این مطالعه گروه‌های واقعی سه گروه مریوان، پاوه، سقز- سنندج و بانه است. بنابراین در مطالعات آتی می‌توان برای کاهش هزینه و وقت به‌جای پنج گروه یا شهرستان پاوه، مریوان، سقز، سنندج و بانه سه گروه انتخاب و مورد بررسی قرار داد.<br />