نتایج اولیه (6 ساله) آزمایش سوزنی‌برگان در جنگل‌های پایین‌بند نوشهر (خیرودکنار)

Abstract

هدف از اجرای طرح‌های سازگاری گونه‌های خارجی به‌ویژه سوزنی‌برگان، تعیین و به‌دست آوردن نتیجه ارزشمند و کاستن از هزینه‌های زیاد و استفاده از زمان کمتر در برنامه‌های وسیع جنگل‌کاری می باشد.در این بررسی که در جنگل‌های پایین‌بند منطقه خیرود نوشهر انجام شد، 9 گونه سوزنی‌برگ (6 گونه و واریته کاج، یک گونه سدروس، یک گونه کریپتومریا و یک گونه سکویا) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار از سال 1369 مورد مطالعه قرار گرفت.ارتفاع درخت، قطر یقه، قطر برابر سینه، شادابی و زنده‌مانی درختان در سال 1374 مورد اندازه‌گیری و آماربرداری قرار گرفت. ویژگی‌های زمین‌شناسی محل اجرای طرح نیز مورد شناسایی قرار گرفت. آمار آب و هوایی 6 ساله از سال‌های 74-1369 نیز با در دست داشتن میانگین حداقل و حداکثر حرارت، حداکثر و حداقل دمای مطلق، حداکثر و حداقل رطوبت، میزان ساعات آفتابی در ماه‌های مختلف، میزان بارندگی ماهیانه، تعداد روزهای یخبندان در ماه مشخص و برای هر سال منحنی آمبروترمیک آن رسم شد. تاثیرات خشکی تابستانه و سرمای زمستانه پس از هر فصل رویشی نیز یادداشت‌برداری و ارزیابی گردید. تجزیه و تحلیل آماری با استفاده از نرم‌افزاز Mini Tab انجام و حدود آزمون میانگین به روش دانکن برای هر یک از پارامترها تفسیر و نتیجه‌گیری شد. از 5 صفت مورد بررسی، از نظر زنده‌مانی گونه Pinus nigra var.calabrica با مبدأ جنوب فرانسه، کاج Pinus teada با مبدأ امریکا، Cryptomeria japonica با مبدأ کلاردشت، Sequoia sempervirens با مبدأ نوشهر، Pinus ponderosa با مبدأ آمریکا و Pinus nigra var.austrica با مبدأ اطریش نسبت به سایر گونه‌ها از زنده‌مانی بیشتری برخوردار بودند. از نظر ارتفاع درخت، سه گونه سکویا و کاج الیوتی در مقایسه با سایر گونه‌ها رشد ارتفاعی بیشتری داشتند و در سطح 5% اختلاف معنی‌داری با سایر گونه‌ها نشان دادند. گونه کریپتومریا ژاپونیکا در گروه دوم مقایسه میانگین‌های آزمون دانکن قرار گرفت. از نظر قطر یقه، سه گونه سکویا به‌خاطر مخروطی بودن تنه و ایجاد گورچه در محل یقه و کاج‌های تدا و الیوتی در مقایسه با سایر گونه‌ها رشد بیشتری داشته و اختلاف معنی‌داری را در سطح 5% با سایر گونه‌ها نشان دادند. کاج سیاه کالابریکا در گروه دوم قرار گرفت. از نظر قطر برابر سینه، گونه‌های سکویا و کاج تدا و کاج الیوتی در مقایسه با سایر گونه‌ها در گروه اول آزمون دانکن جای گرفتند. گونه‌های کاج سیاه گلابریکا و کریپتومریا ژاپونیکا پس از گونه سکویا شاداب‌ترین گونه‌ها بودند. از 5 صفت مورد بررسی، در جمع گونه‌ی سکویا بهترین رشد طولی و قطری را داشته و پس از آن کاج تدا و کریپتومریا ژاپونیکا و کاج سیاه کلابریکا تا این مرحله نتیجه‌ای قابل قبول را ارایه کرده‌اند. کاج الیوتی رشد قطری و ارتفاعی خوبی داشته، اما در مقابل باد و برف صدمه دیده است. در ضمن، گونه‌های سکویا و کریپتومریا ژاپونیکا قدرت جست‌زایی زیادی داشته‌اند و پس از صدمات جدی از قابلیت ترمیم مناسبی برخوردارند.