اثر تاریخ کاشت و پوشش نهال روی جوانه‌زنی بذر و کاهش خسارت سرمای دیررس در نهال ون

Abstract

در چند سال اخیر سرمای دیررس بهاره روی نهال‌های گونه‌ ون (<em>Fraxinus excelsior</em> L.) در نهالستان‌های کوهستانی خسارت زیادی وارد کرده است. این تحقیق با هدف کاهش خسارت سرمای دیررس بهاره روی نهال­های گونه ون در نهالستان درزیکلای شرکت چوب فریم واقع در کیلومتر 17 جنوب شرقی شهر پل­سفید اجرا شد. در این تحقیق دو تیمار پوشش نهال (در دو سطح شامل کرت‌های دارای پوشش با نایلون سفید در هنگام سرما و کرت‌های بدون پوشش نایلونی) و تاریخ کاشت (در چهار سطح کاشت در هفته اول اسفند، اواسط اسفند، هفته اول فروردین و هفته آخر فروردین) در قالب طرح کرت‌های خرد شده با سه تکرار در دو سال متوالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که اثر تیمار تاریخ کاشت روی جوانه‌زنی (سبزشدن) بذر ون معنی­دار بود (p<0.01)، اما اثر پوشش کرت و اثرهای متقابل پوشش کرت در تاریخ کاشت روی میزان جوانه‌زنی بذر ون و نیز روی قطر یقه ون معنی‌دار نبودند. اثر تاریخ کاشت روی ارتفاع نهال ون معنی­دار بود (p<0.05). ارتفاع نونهال‌ها پس از کاشت در هفته اول اسفند، به‌تدریج افزایش یافت و با کاشت در اوایل فروردین، به بیشترین مقدار خود رسید و دوباره کاهش یافت. اثر پوشش کرت، اثر تاریخ کاشت و اثر متقابل تاریخ کاشت در پوشش کرت روی میزان تلفات ناشی از سرمای دیررس بهاره در نهال‌های ون، معنی­دار شد (p<0.01). مقدار تلفات نونهال‌های ون در کرت‌های بدون پوشش 80 درصد و در کرت­های دارای پوشش حدود 20 درصد بوده است. وقتی که روی کرت‌های دارای نونهال‌های ون پوشش ایجاد شد، تفاوت معنی‌داری در میزان تلفات ناشی از سرما در تاریخ‌های مختلف کاشت دیده نشد، اما در کرت‌های فاقد پوشش، میزان تلفات به‌تدریج با نزدیک شدن تاریخ‌های کاشت به هفته آخر فروردین، به­طور معنی­داری کاهش یافت. با توجه به بازده تولید نهال و میزان تلفات ناشی از سرما، پیشنهاد می‌شود بذر ون بعد از یک دوره 12 ماهه استراتیفه سرد، از نیمه دوم اسفند تا نیمه اول فروردین کاشته شود و در اواخر فروردین، نهال‌ها با استفاده از پوشش نایلونی از سرمای احتمالی محافظت شوند.