مدل‌سازی تغییرات گستره جنگل و بررسی عوامل مؤثر بر آن با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک در محیط GIS (بررسی موردی: حوضه‌های آبخیز واز و لاویج)

Abstract

تخریب گستره جنگل و تبدیل آن به عرصه‌های مرتعی، کشاورزی، شهری و روستایی، هر ساله در سطح وسیعی انجام می‌شود که خسارتهای فروانی به منابع طبیعی وارد می­کند. در پژوهش حاضر، با استفاده از مدل رگرسیون لجستیک، به شناسایی عوامل مؤثر در تخریب گستره جنگلی و پهنه­بندی احتمال وقوع این تخریب در حوضه­های آبخیز واز و لاویج پرداخته شد. آشکارسازی تغییرات کاربری اراضی طی دوره زمانی 1367 تا 1385 با استفاده از تصاویر ماهواره­ای لندست نشان داد که مساحت اراضی جنگلی دو حوضه از 97/81 درصد در سال 1367 به 43/77 درصد در سال 1385 کاهش یافته است. در ادامه، لایه­های فاصله از روستا، فاصله از آبراهه، فاصله از جاده و شیب به‌عنوان متغیر مستقل و لایه تغییر کاربری اراضی (تخریب گستره جنگلی) به‌عنوان متغیر وابسته، در مدل وارد شدند. اجرای مدل رگرسیون لجستیک در دو حالت متغیرهای مستقل گسسته و متغیرهای مستقل پیوسته انجام شد. ضرایب بدست‌آمده از اجرای مدل در حالت گسسته، نشان­دهنده­ احتمال وقوع بیشتر تخریب گستره جنگلی در فاصله 0 تا 100 متری از روستا می­باشد. اجرای مدل در حالت پیوسته نیز، ارتباط منفی متغیر وابسته را با متغیرهای مستقل نشان می­دهد. در نهایت، برمبنای ضریب‌های بدست‌آمده، نقشه پهنه‌بندی احتمال تخریب گستره جنگلی در حوضه­های مورد بررسی در پنج رده احتمال تخریب بسیار بالا، بالا، متوسط، پایین و بسیار پایین تهیه شد. با توجه به نتایج اجرای مدل در حالت گسسته، 06/11 درصد از مجموع مساحت دو حوضه در رده با احتمال تخریب بسیار بالا قرار می­گیرد.