بررسی برخی از خصوصیات کمی و کیفی تیپ‌های مختلف بنه (Pistacia atlantica) در استان یزد

Abstract

بنه<em>Pistacia atlantica</em> subsp. <em>mutica) </em>) یکی از گونه‌های چوبی ناحیه رویشی زاگرس بوده که در استان یزد نیز در منطقه هرات و مروست در سطحی حدود 62000 هکتار پراکنش دارد و با گیاهان چوبی دیگری چون قیچ، تنگرس، پرند، بادام کوهی و افرا تشکیل تیپ‌های متعددی می‌دهد. بیشترین سطح مربوط به تیپ افرا ـ بنه با 14000 هکتار (5/22 درصد) و کمترین سطح مربوط به تیپ بنه ـ پرند با 1500 هکتار (4/2 درصد) می‌باشد. در این تحقیق با تهیه نقشه پراکنش تیپ‌های مختلف، اطلاعات لازم در خصوص شرایط بوم شناختی حاکم بر هر یک از تیپ‌ها از جمله زمین‌شناسی، خاک، پستی و بلندی و اقلیم، جمع‌آوری و مورد تفسیر قرار گرفت. با انجام عملیات میدانی، اطلاعات مورد نیاز در خصوص مشخصات کیفی و کمی هر یک از تیپ‌ها نیز در قطعات نمونه‌برداری جمع‌آوری گردید. اطلاعات جمع‌آوری شده شامل قطر تاج و درصد تاج پوشش و انبوهی جنگل، فرم فنوتیپ و سلامت تاج درختان و درختچه‌ها، وضعیت تنه درختان، قطر برابر سینه، تعداد در هکتار گونه‌های مختلف، ارتفاع درختان، گیاهان همراه، آفات و بیماریها، زادآوری، تولید مثل و جنسیت پایه‌ها می‌باشد. بررسیهای انجام شده نشان داد که وضعیت جنگل در غالب تیپ‌ها تخریب یافته و کلاسه جنگل تنک می‌باشد. بیشترین تعداد درخت بنه مربوط به تیپ بنه ـ بادام و کمترین آن مربوط به تیپ قیچ ـ بنه است، تعداد گونه‌های گیاهی همراه بالغ بر 62 گونه بوده که 16 گونه آن درختی و درختچه‌ای و بقیه گونه‌های علفی و بوته‌ای می‌باشد. بر روی درختان بنه حدود 16 گونه آفت و یک نوع بیماری شناسایی شد. میزان زادآوری در اکثر تیپ‌ها کم بوده و در تیپ بنه ـ افرا از وضعیت بهتری برخوردار است. 4/55 درصد از پایه‌ها ماده و 3/42 درصد را درختان نر تشکیل می‌دهند .