تغییرات فصلی کربوهیدراتهای غیرساختمانی و آنزیم آمیلاز در شاخه‌های برودار Quercus brantii var. persica (Jaub. & Spach) Zohary

Abstract

بلوط ایرانی <em>brantii </em>var.<em> persica</em><em>Quercus</em> یکی از ارزشمندترین گونه‌های درختی است که در مناطق غربی ایران به ‌فراوانی گسترش دارد. این گونه به شرایط سخت محیطی مانند زمستانهای سرد، تابستانهای گرم، دورة خشکی طولانی و ارتفاع زیاد سازگار است. برای دستیابی به روند برخی تغییرات و الگوهای فیزیولوژیکی مؤثر برای حضور بلوط در شرایط محیطی خود، یک منطقة به ‌نسبت دست‌نخورده (بکر) در استان چهار محال و بختیاری انتخاب گردید و در یک دوره یکساله، تغییرات کربوهیدراتهای غیرساختمانی با روشهای آنزیمی و تغییرات کیفی آمیلاز با استفاده از الکتروفورز (با ژل ترکیبی پلی آکریل آمید و نشاسته) بررسی شد. نتایج نشان داد که غلظت کربوهیدراتهای محلول (گلوکوز، فروکتوز و ساکاروز) در اسفند (قبل از باز شدن جوانه‌ها) بیش از دی بود. غلظت گلوکوز و فروکتوز پس از باز شدن جوانه‌ها و ظهور برگها افزایش یافت و این روند تا بعد از دوره خشکی‌ (شهریور) ادامه داشت. درحالی‌که در همین دورة زمانی از مقدار ساکاروز و نشاسته به آرامی کاسته ‌شد. پس از پایان تابستان و کاهش دمای محیط مقدار کل کربوهیدراتهای غیر ساختمانی در آبان افزایش یافت. در دی میزان نشاسته خیلی کم ولی میزان کربوهیدراتهای محلول زیاد بود. نتایج نشان داد که درختان بلوط برای فراهم کردن انرژی لازم برای انجام فرایندهای متابولیسمی خود در زمستانهای سرد و تابستانهای خشک از ذخایر قندی خود استفاده می‌کنند. مقدار کل کربوهیدراتهای ساختمانی از 5/18 تا 25/37 میلی‌گرم در گرم وزن خشک متغیر بود. تغییرات فصلی آمیلاز با تغییرات غلظت قندهای گلوکوز و نشاسته در دوره بررسی مطابقت نشان داد.