مطالعه میزان توارث‌پذیری برخی از صفات رشد در نهالهای بارانک

Abstract

این تحقیق به‌منظور تعیین تنوع ژنتیکی و تخمین وراثت‌پذیری صفات رشد نتاج یک جمعیت از ‌بارانک (<em>Sorbus torminalis</em> (L.). Crantz) واقع در ارتفاعات، در راشستان‌های بالابند انجام شد. در جنگلهای مرکزی مازندران (ساری) یک رویشگاه بارانک به‌نام اشک در محدوده ارتفاعی 2100 تا2300 متر از سطح دریا انتخاب و از 20 پایه مادری آن بذر تهیه و در نهالستان اوریملک سنگده (1550 متر ارتفاع از سطح دریا) به ‌اندازه کافی نهال تولید گردید. نهالها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در عرصه‌ای در مجاورت نهالستان یاد شده، کاشت گردید. پایه‌های مادری (20 ژنوتیپ) به‌طور تصادفی در هر تکرار قرار گرفته و به‌ازای هر ژنوتیپ 10 اصله نهال آن به‌طور خطی در تکرارها کاشته شد. صفات زنده‌مانی، شادابی، قطر یقه، ارتفاع و تعداد شاخه طی دو سال اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد اختلاف بین ژنوتیپ‌ها از نظر قطر یقه و ارتفاع نتاج در هر دو سال متوالی معنی‌دار گردید (p<0.01). از نظر شادابی اختلاف بین ژنوتیپ‌ها تنها در سال اول و از نظر تعداد شاخه تفاوتها تنها در سال دوم معنی‌دار شد. از نظر زنده‌مانی تفاوتها در سال اول در سطح 5 درصد و در سال دوم در سطح 1 درصد معنی‌دار شد. بیشترین میزان واریانس ژنتیکی و وراثت‌پذیری به صفت ارتفاع نتاج مربوط شد که نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی قابل‌ملاحظه در ژنوتیپ‌های مورد بررسی از لحاظ تظاهر صفت ارتفاع در زریه‌ها می‌باشد. ضمن اینکه ارتفاع می‌تواند صفت مناسبی برای بررسیهای تنوع ژنتیکی و گزینش برای جمع‌آوری بذر و ارتقاء دستاورد ژنتیکی باشد.