بررسی وضعیت تغذیه‌ای درختان ملج (Ulmus glabra Huds.) و ارتباط آن با ضعف و خشکیدگی آنها در باغ گیاه‌شناسی ملی ایران

Abstract

باغ گیاه‌شناسی ملی ایران با مساحت 145 هکتار شامل مجموعـه متعـددی از انـواع مختلف گیـاهان با نیازهای اکولوژیکی مختلف شامل انواع درختـان، درختچه‌ها، گیـاهـان علفـی، گیاهان دارویی و زینتی است. ضعف و خشکیدگی برخی از درختان باغ ازجمله ملج یکی از مواردی است که بررسی علل آن همواره مورد توجه مسئولان باغ بوده است. برای بررسی وضعیت حاصلخیزی خاک اقدام به حفر پروفیل‌ و تشریح آن شد و سپس از هر پروفیل در سه عمق 0 تا 10، 10 تا 30 و30 تا 100 سانتی‌متر نمونه‌برداری و مورد بررسیهای فیزیکی و شیمیایی قرار گرفت. نمونه‌برداری و اندازه‌گیری عناصر ازت، فسفر و پتاسیم برگها در سال اول و همین عناصر به اضافه کلسیم، آهن، روی و منگنز در سال دوم انجام شد. نتایج نشان داد که خاک باغ گیاه‌شناسی به‌طور عمده فاقد تکامل پروفیلی بوده و در زیر رده و تحت گروههای بزرگ انتی‌سول و در بعضی قسمتها اینسپتی‌سول قرار می‌گیرد. خاک باغ دارای بافتی خیلی سبک تا سبک با درصد زیادی سنگ‌ریزه است. از نظر مواد آلی فقیر بوده و دارای اسیدیته قلیایی است. عناصر غذایی موجود در خاک به‌ویژه در افقهای معدنی کمتر از میزان بهینه است. نتایج حاصل از تجزیه برگ درختان نسبتاً سالم و درختانی که بیشتر دچار عارضه خشکیدگی شده‌اند نشان می‌دهد که درختان سالمتر از میزان ازت و پتاسیم بیشتری در برگ خود برخوردار هستند. این موضوع در هر دو سالی که نمونه‌برداری انجام شده صادق است. بنابراین کمبود این عناصر می‌تواند یکی از عوامل ضعف و خشکیدگی این درختان باشد. به‌نظر می‌رسد با افزودن مواد آلی به خاک باغ و همچنین استفاده از ترکیب مناسب کودهای دامی و شیمیایی و آبیاری صحیح و مناسب بتوان در بهبود شرایط رشد و شادابی و جلوگیری از ضعف و خشکیدگی درختان اقدام کرد.