تأثیر جنگل‌کاری Eucalyptus camaldulensis، Acacia salicina و Dalbergia sissoo بر ماکروفون خاک

Abstract

جنگلهای طبیعی پده که در حاشیه رودخانه‌های استان خوزستان عرصه وسیعی را پوشانده‌اند، با تخریب فراوان مواجه می‌باشند. بدین‌ترتیب جنگل‌کاری‌ ممکن است راه‌حل مناسبی برای احیای این بیشه‌زارهای تخریب یافته باشد. کاشت گونه‌های Eucalyptus camaldulensis، Acacia salicina و Dalbergia sissoo در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه بلوک در سال 1372 در حاشیه رودخانه دز صورت گرفت. برای ارزیابی ماکروفون خاک در اواسط آبان 1387 با استفاده از دو قطعه نمونه به ابعاد 5/0 ´ 5/0 متر در هر کرت آزمایشی، جانداران موجود در لاشریزه و خاک تا عمق 25 سانتی‌متری به‌طور دستی و به سرعت خارج شده و در کیسه‌هایی جمع‌آوری شدند. سپس تعداد و وزن تازه آنها در آزمایشگاه اندازه‌گیری گردید. در مجموع 18 نمونه برداشت شد. در این تیمارها کرم خاکی بیشترین بخش ماکروفون خاک را تشکیل می‌داد. تعداد و زیوزن کرم خاکی در خاک آکاسیا بیشتر بود، اما در مورد بندپایان در تیمارهای مختلف تفاوت معنی‌داری وجود نداشت؛ به‌دلیل این که بخش عمده ماکروفون خاک را کرم‌ خاکی تشکیل داده است، بنابراین همان تفاوت‌هایی که در فراوانی کرم خاکی وجود داشت در مورد ماکروفون هم مشاهده شد. فراوانی و زیوزن کرم خاکی و ماکروفون خاک با نسبت کربن به ازت همبستگی منفی داشت. کمتر بودن فراوانی و زیوزن کرم خاکی در عرصه اکالیپتوس می‌تواند به‌علت وجود ترکیبات فنولیک برگ اکالیپتوس و محدودیت ازت در خاک باشد. به‌طورکلی می‌توان چنین نتیجه گرفت که جنگل‌کاری گونه‌های مختلف تأثیر متفاوتی بر روی فراوانی و زیوزن ماکروفون خاک به‌ویژه کرم خاکی داشته است. با توجه به افزایش ماکروفون خاک و ایجاد خاک با حاصل‌خیزی بهتر به‌وسیله آکاسیا، این گونه برای جنگل‌کاری در منطقه مناسب تشخیص داده شد