مطالعه مراحل باز شدن جوانه‌ها و سرعت رشد نهال کاج جنگلی (Pinus sylvestris L.) در سن‌های مختلف

Abstract

اولین گام برای مطالعه واکنش گیاه به تغییرات طبیعی و مصنوعی محیط از قبیل دما، بارندگی، مواد غذایی، رطوبت خاک و غیره شناخت مراحل فنولوژیکی است. در این پژوهش مراحل فنولوژیکی یکصد اصله نهال کاج جنگلی (<em>Pinus</em> <em>sylvestris</em>) هر10-5 روز به‌صورت مشاهده‌ای بررسی گردید. میزان رشد طولی ساقه و برگها به‌وسیله کولیس و خط‌کش به‌منظور ترسیم نمودار سرعت رشد اندازه‌گیری شد. به استناد نتایج بدست آمده مراحل جوانه‌زنی نهالهای یک، دو، سه و هفت ساله به‌ترتیب به 10، 10، 9 و 8 قسمت طبقه‌بندی شد‌ند. ترتیب وقوع مراحل فنولوژیکی نهالها در نهال دوساله با نهالهای مسن‌تر تفاوت اندکی داشت. نمودار سرعت رشد سیگموئیدی نهالهای دوساله نشان داد که بخش میانی ساقه سال قبل تأثیر بیشتری در افزایش ارتفاع این نهالها نسبت به بخش بالایی ساقه (رأس رویشی) سال قبل داشته است. بنابراین هر عاملی که باعث افزایش طول بخش میانی ساقه نهال یکساله گردد به‌نوبه خود باعث افزایش رشد طولی ساقه اصلی در دوسالگی نیز می‌شود. افزایش طول ساقه نهالهای دوساله در پایان فصل رویش تحت تأثیر مرحله فنولوژیکی رشد نوشاخه تابستانه (Lammas shoot) است. مرحله ظهور جوانه‌های برگی مصادف با حداکثر شدت رشد طولی ساقه نهالها و درختان جوان کاج می‌باشد.