بررسی اثر پوشش جنگلی در حفظ آب و کاهش رواناب با استفاده از شبیه‌سازی بارش- رواناب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بازفت، استان چهارمحال و بختیاری)

Abstract

حفظ و نگهداشت آب و جلوگیری از هدررفت آن، از مهمترین کارکردهای اکوسیستم‌های جنگلی است که به‌سبب کاهش حوادثی مانند سیل و خشکسالی، جایگاه مهمی در تأمین رفاه و نیازهای بشر دارد. به‌منظور بررسی تأثیر پوشش جنگلی بر کاهش رواناب، ابتدا نقشه واحدهای همگن براساس کاربری، پوشش گیاهی و گروه‌های هیدرولوژیک تهیه و در هر واحد شماره‌منحنی تعیین گردید. سپس مشخصه‌های زمان تأخیر و زمان تمرکز حوضه محاسبه و بعد اطلاعات محاسبه شده وارد مدل HEC-HMS 3.0.1 گردیده و مدل برای شش رویداد بارش اجرا شد. برای نشان دادن اثر پوشش جنگلی بر رواناب، چهار سناریو برای آینده حوضه پیش‌بینی شد و مدل برای هر سناریو مجدداً اجرا گردید. نتایج نشان داد که با افزایش سطح جنگلها در منطقه (سناریو یک)، مقادیر مربوط به تلفات اولیه و زمان تأخیر حوضه افزایش و شماره‌منحنی متوسط وزنی حوضه کاهش و به‌دنبال آن دبی پیک سیلاب کاهش می‌یابد که نشان ‌دهنده تأثیر پوشش درختی در جلوگیری از هدررفت آب و نگهداری آن در خاک است. همچنین با افزایش سطح جنگلهای منطقه، به‌طور متوسط در هر واقعه سیل، 7/2 میلیون مترمکعب آب به‌جای هرز رفتن، در خاک نفوذ می‌کند.