تأثیر شاخه‌بری‌های شدید در قالب گلازنی بر رویش شعاعی درختان وی‌ول (Quercus libani Oliv.) در جنگل‌های اطراف بانه

Abstract

یکی از قدیمی‌ترین بهره‌برداریهای سنتی از جنگلها، استفاده از سرشاخه درختان در تعلیف دام است. در ایران در بخش‌هایی از زاگرس شمالی از برخی از گونه‌های بلوط به‌ویژه وی‌ول (<em>Quercus libani</em>) به‌طور گسترده برای تهیه علوفه دام استفاده می‌شود. بدین منظور درختان توسط مالک عرفی سامان، شاخه‌بری و یا گلازنی می‌شوند. از آن جا که درختان قادر به ثبت وقایع در ساختار حلقه‌های رویش خود هستند، در این تحقیق سعی شده تا با بررسی حلقه‌های رویش درختان با استفاده از دانش گاه‌شناسی درختی، نحوه تأثیر دخالت‌های انسان به‌صورت بُرش شاخه‌ها بر شکل‌گیری این حلقه‌ها مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور دو توده از جنگلهای بلوط که یکی تحت گلازنی و دیگری بدون گلازنی بود، انتخاب و از هر منطقه تعداد 20 درخت قطور و سالم مورد نمونه‌برداری قرار گرفتند. نمونه‌ها در دو شکل دیسک و نمونه ‌رویشی (با مته رویش‌سنج) تهیه شدند. بعد از آماده‌سازی سطح نمونه‌ها در آزمایشگاه، پهنای حلقه رویش با استفاده از میز اندازه‌گیری LINTAB 5 با دقت 01/0 میلی‌متر اندازه‌گیری شد و تطابق زمانی با استفاده از نرم‌افزار TSAPWin به انجام رسید. نتایج نشان داد که رویش درختان توده گلازنی شده کاهش چشمگیری در مقایسه با رویش درختان منطقه گلازنی نشده دارد. همچنین این بهره‌برداریها الگوی رویش درختان را از شکل نرمال خارج کرده و سبب افزایش وقوع سالهای نمادین منفی به‌عنوان معیاری از کاهش رشد شعاعی در منطقه گلازنی شده، گردیده است. به‌نظر می‌رسد که شدت گلازنی در صد سال اخیر افزایش یافته است