عوامل محیطی مؤثر بر گسترش گلابی وحشی (Pyrus glabra Boiss.) در منطقه سپیدان استان فارس

Abstract

این تحقیق با هدف شناخت خصوصیات اکولوژیک گونه گلابی وحشی در استان فارس اجرا شده است. ابتدا منطقه پراکنش گلابی وحشی بر روی نقشه توپوگرافی مشخص و با توجه به روش تحقیق، دامنه ارتفاعی (پراکنش افقی و عمودی) گلابی وحشی تعیین و با توجه به متغیرهایی مانند جهت جغرافیایی، شکل زمین و با توجه به قرار گرفتن رویشگاه مورد مطالعه در‌ طبقه ارتفاعی بیش از 2000 متر و با احتساب 4 جهت و 4 شکل زمین، جمعاً 13 قطعه نمونه 10 آری تعیین و اطلاعات مورد نیاز در هر قطعه نمونه و وضعیت زادآوری در میکروپلاتهای یک آری (10×10 متر) برداشت و در فرمهای مخصوص ثبت شد. در هر یک از قطعات نمونه نیز در حد امکان نیمرخ خاک حفر و داده‌های بدست آمده با استفاده از آزمون چندمتغیره خطی PCA تجزیه و تحلیل شدند. در این رویشگاه، گونه گلابی وحشی با متوسط تعداد 8 اصله در قطعه نمونه ظاهر شده که 73 درصد آنها به‌صورت شاخه‌زاد بودند. میانگین قطر برابرسینه درختان 14 سانتی‌متر، متوسط مساحت تاج درخت 11 مترمربع، حداقل ارتفاع کل 2 و حداکثر آن 8/7 متر و ارتفاع متوسط درخت 6/4 متر بدست آمد. از نظر تعداد پایه‌ها، دامنه‌های واقع در جهت غرب بیشترین تعداد را به‌خود اختصاص داده‌اند، اما از نظر متغیرهایی مانند قطر برابرسینه، ارتفاع تنه، مساحت تاج و ارتفاع کل، بیشترین مقدار مربوط به دره‌های واقع در جهت شرق بود. عامل محدود‌ کننده خاک وجود لایه سنگی و درصد سنگ و سنگریزه بود. باروری خاک در بیشتر موارد برای پشتیبانی گیاه کافی بوده و خاک آنها را در زمره خاکهای حاصل‌خیز جنگلی قرار داده است. در نهایت شکل زمین و حاصل‌خیزی خاک از عوامل مؤثر در تعیین گسترشگاه گونه گلابی وحشی در این رویشگاه محسوب می‌شوند.