رابطه قارچ‌‌های اکتومیکوریز با برخی ویژگی‌های شیمی خاک در راشستان‌‌های فریم، استان مازندران

Abstract

با توجه به نقش مثبت قارچ‌‌های اکتومیکوریز در جذب آب و مواد غذایی و انتقال به درختان، شناسایی آن‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط تنوع قارچ‌‌های اکتومیکوریز شناسایی‌شده با برخی ویژگی‌های شیمی خاک در سری فلورد جنگل‌های فریم استان مازندران انجام شد. در سه دامنه ارتفاعی 300 متری (1200 تا 1500، 1500 تا 1800 و 1800 تا 2100)، 45 درخت راش (<em>Fagus orientalis</em> Lipsky) (در هر طبقه ارتفاعی 15 درخت) انتخاب و نمونه‌‌برداری از ریزریشه‌‌های آن‌ها به‌عمق 10 سانتی‌‌متر انجام شد. در کنار محل مورد نظر برای برداشت ریشه، یک نمونه به ‌عمق 10 سانتی‌متر برای بررسی ویژگی‌های شیمیایی خاک نیز برداشت شد. نمونه‌‌های ریشه در آزمایشگاه قارچ‌‌شناسی از طریق استخراج DNA ناحیه ITS nrDNA با استفاده از زوج آغازگر‌های ITS1F و ITS4B یا ITS4 تکثیر و توالی‌یابی شده و با نرم‌افزار BioEdit اصلاح و در NCBI بررسی شدند. نمونه‌‌های خاک نیز پس از انتقال به آزمایشگاه، به‌مدت دو هفته در هوای آزاد خشک شده و پس از عبور از الک‌‌های دو میلی‌‌متری، مشخصه‌‌های شیمی خاک بررسی شدند. بر اساس نتایج بررسی همزیستی اکتومیکوریزی، 10 خانواده مختلف شناسایی شدند و بیشترین همزیستی مربوط به Russulaceae و Cortinariaceae بود. مقدار مشخصه‌‌های خاک مانند pH، نیتروژن، فسفر، پتاسیم و کربن در طبقه‌ ارتفاعی اول بیشتر از دو طبقه دیگر بود. همچنین، نتایج تجزیه واریانس و مقایسه‌های میانگین متغیرهای خاکی در منطقه مورد مطالعه نشان داد که بین طبقه‌های ارتفاعی از نظر مقدار فسفر، پتاسیم و اسیدیته تفاوت معنی‌‌داری وجود داشت. یافته‌های این پژوهش مؤید آن است که شرایط رویشگاهی و تنوع گونه‌‌ای توده‌های جنگلی می‌‌توانند بر ویژگی‌های خاک و غنای گونه‌‌ای اکتومیکوریزها و پیرو آن، پویایی بوم‌سازگان جنگل مؤثر باشند.