مکان‌یابی سایت‌‌های طبیعت‌گردی با کاربرد هم‌زمان تحلیل شبکه و ترکیب خطی وزن‌دار

Abstract

DOR: 98.1000/1735-0883.1397.26.421.73.3.1605.1585

در راستای دستیابی به اهداف توسعه پایدار، توسعه برنامه‌ریزی شده گردشگری و به‌ویژه طبیعت‌گردی را می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گزینه‌های درآمدزا مطرح کرد. بنابراین، درنظر گرفتن وضعیت رفاه و آسایش جامعه ذینفع همراه با حفظ سلامت و تضمین عملکرد آینده اکوسیستم از ملزومات مدیریت پایدار گردشگری است. پژوهش پیش‌رو با هدف مکان‌یابی سایت‌‌های طبیعت‌گردی متمرکز در جنگل خیرود نوشهر انجام شد. گام‌های اجرایی این پژوهش عبارت بودند از: 1) انتخاب معیارها از طریق مرور منابع، 2) اولویت‌بندی معیارها با استفاده از فرآیند تحلیل شبکه (در قالب مقایسات زوجی کارشناسی)، 3) نقشه‌‌سازی معیارها با تعیین توابع عضویت فازی، 4) تلفیق نقشه‌‌ها با کاربرد ترکیب خطی وزن‌دار و 5) پهنه‌‌بندی عرصه‌‌های مستعد توسعه. بر این اساس، شناسایی و اولویت‌‌بندی معیارهای مؤثر بر توسعه طبیعت‌گردی از دو جنبه "تنوع معیارهای مورد استفاده" و "وزن یا اهمیت معیارها" بررسی شد. در بخش تنوع معیارهای مورد استفاده، ‌‌مؤلفه‌های آب‌وهوایی و در بخش وزن معیارها نیز ‌‌مؤلفه‌های مرتبط با معیارهای اقتصادی- اجتماعی بیشترین اهمیت را داشتند. در بخش شناسایی عرصه های مستعد، 11 هکتار از وسعت منطقه (0/13 درصد) در طبقه با مطلوبیت کم، 6619 هکتار (80/47 درصد) در طبقه با مطلوبیت متوسط و 1595 هکتار (19/39 درصد) در طبقه با مطلوبیت زیاد قرار گرفت. لازم به توضیح است که سایت های گردشگری نیز در پهنه با مطلوبیت زیاد گزینش شدند. خروجی معیارهای مستخرج، وزن‌های تعدیل کارشناسی‌شده و همچنین نقشه‌‌های تهیه‌شده در این پژوهش می‌‌تواند به‌عنوان راهنمایی برای مدیران به‌کار برده شوند.