توسعه پایدار جنگل‌کاری با استفاده از برنامه‌ریزی آرمانی و تحلیل سلسله‌مراتبی فازی

Abstract

هدف از این پژوهش، ارزیابی جنگل‌کاری بر اساس اصول توسعه ­پایدار در حوضه آبخیز دارابکلا استان مازندران بود. برای این منظور از مدل برنامه‌ریزی آرمانی برای درنظر گرفتن اهداف چندگانه به‌طور هم‌زمان و همچنین از فرآیند تحلیل سلسله‌مراتبی فازی برای وزن‌دهی به معیارها و شاخص‌­های مؤثر بر جنگل‌کاری با استفاده ازنظر کارشناسان استفاده شد. معیارها و شاخص­‌های مورد نظر با توجه به منابع و بر اساس اصول توسعه پایدار تعیین شدند که عبارت بودند از معیارهای اقتصادی، محیط زیستی، تولیدی، حفاظت از تنوع زیستی، سلامت جنگل و وسعت جنگل که شامل شاخص‌­های مختلف (ارزش خالص فعلی، موجودی کربن، رویش متوسط سالانه، زی‌توده تنه و رویه زمینی، تنوع قطری، پایداری توده و ارزیابی توان اکولوژیک) بودند. همچنین، گونه‌های پلت، شیردار، ون، گردو، بلندمازو، توسکای ییلاقی و کاج بروسیا که در منطقه مورد ­مطالعه، جنگل‌کاری شده بودند، برای این پژوهش انتخاب شدند. نتایج حل مدل آرمانی بر اساس معیارهای چندگانه نشان داد که سطح جنگل‌کاری پلت که بر اساس نتایج به‌دست‌آمده از ارزیابی توان اکولوژیک منطقه مورد مطالعه، 590/197 هکتار پیشنهاد شده بود، به صفر کاهش یافت. مساحت جنگل‌کاری ون با 120/1719 هکتار افزایش از 547/0468 به 667/2187، شیردار با 470/0245 هکتار افزایش از 535/9685 به 1005/993 و بلندمازو با 89/7241 هکتار کاهش از 416/3037 به 326/5796 رسید. سطح جنگل‌کاری گردو، توسکای ییلاقی و کاج بروسیا بدون هیچ ‌تغییری به‌ترتیب با 535/9652، 357/8197 و 197/4391 هکتار پذیرفته شدند. درمجموع، سطحی معادل 3091/0153 هکتار در منطقه مورد مطالعه برای جنگل‌کاری با توجه به مدل برنامه‌­ریزی آرمانی مورد نیاز بود.