ارزیابی نتاج ناتنی پده و والدین آنها بر‌اساس ویژگی‌های مورفولوژیک و ریزمورفولوژیک برگ

Abstract

پده (<em>Populus euphratica </em>Oliv.) یکی از گونه‌‌های مهم جنس صنوبر است که بیشتر از طریق غیر جنسی تولید مثل کرده و تنوع ژنتیکی زیادی در توده‌‌های آن دیده نمی‌‌شود. این تحقیق تعدادی از ویژگی‌‌های مورفولوژیک و ریزمورفولوژیک برگ را در چهار نتاج ناتنی پده هر یک از یازده کلن موجود صنوبر که به‌عنوان ژنوتیپ‌‌های جدید محسوب می‌شوند و در مرکز تحقیقات البرز کرج نگهداری می‌شوند، مورد مطالعه و ارزیابی قرار داده است. به این منظور تعداد 44 کلن از نتاج ناتنی 11 پایه مادری در قالب یک طرح آماری آشیانه‌‌ای از نظر برخی از صفات مورفولوژیک و ریزمورفولوژیک برگ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنوع وسیعی در بین پایه‌‌های مادری و نیز نتاج حاصل از آنها وجود دارد که می‌‌تواند منشأ تولید ارقام جدید تجاری در این گونه قرار بگیرند. میانگین صفاتی نظیر طول و عرض برگ در نتاج افزایش یافت، درحالی‌که عمق کنگره‌ها و تضرس برگ کاهش یافته بود که همه این عوامل به افزایش سطح برگ و بهبود قابلیت گیاه در انجام فتوسنتز کمک می‌کند. از طرفی افزایش دامنه برخی از این صفات در نتاج نشان از وجود زمینه مناسب در گزینش ژنوتیپ‌هایی با قابلیت‌های بیشتر در بین نتاج داشت. طول دمبرگ و عرض برگ با ویژگی‌‌های روزنه ازجمله طول روزنه همبستگی مثبت و با تعداد روزنه همبستگی منفی نشان داد. با توجه به نقش روزنه‌‌ها در فتوسنتز این همبستگی می‌‌تواند در گزینش‌‌های غیرمستقیم پایه‌‌های مطلوب مورد استفاده قرار بگیرد.