اثر شدت آتش‌سوزی بر ماکروفون خاک در جنگل‌های شاخه‌زاد بلوط ایرانی

Abstract

در این پژوهش با نگرش به ارزش اکوسیستم­های جنگلی زاگرس و آتش­سوزی­های اخیر، بر­هم­کنش شدت آتش­سوزی، ویژگی­های خاکی و ماکروفون خاک بررسی شد. برای این منظور سه شدت آتش­سوزی: سوختگی ضعیف مربوط به کف جنگل (بیرون جست­گروه­ها)، سوختگی میانه و شدید در درون جست­گروه­ها در نظر گرفته و به‌ترتیب با کف جنگل (بیرون از جست گروه­ها) و درون جست‌گروه­ها در جایگاه آتش­سوزی نشده سنجش شد. برای هریک از تیمارهای گفته شده 15 نمونه 50×50 و ژرفای 20 سانتی­متر به روش تصادفی و در راستای ترانسکت­هایی در دو جایگاه آتش­سوزی شده و آتش­سوزی نشده پیاده شد. ماکروفون خاک به روش دستی جدا و پس از شناسایی، گروه‌بندی شدند. نمونه­برداری از ماکروفون خاک در دو زمان شامل 13 ماه (پاییز) و 20 ماه (بهار) پس از آتش­سوزی انجام شد. یافته­ها نشان داد که در آتش­سوزی ضعیف نه تعداد کل ماکروفون خاک تغییر معنی­داری داشت و نه ویژگی‌های مورد بررسی خاک ولی در سوختگی شدید کاهش معنی­داری در ماکروفون خاک دیده شد و ویژگی­های خاک نیز تغییر معنی­داری داشت. یافته­های آنالیز متعارفی تطبیقی (CCA) نشان داد که کرم خاکی و ماهی نقره­ای با فاکتورهای ژرفای لاشبرگ، کربن آلی، نیتروژن و رطوبت خاک همبستگی مثبتی دارد. در سوختگی میانه و شدید نابود شدن کرم خاکی و ماهی نقره­ای با کاهش فاکتورهای بالا همراه بود که در اثر سوختگی ایجاد شده بود.