معرفی و تعیین ضریب محافظه‌کاری گونه‌های گیاهی زاگرس مرکزی (مطالعه موردی: جنگل کاکارضا، استان لرستان)

Abstract

آشفتگی‌های طبیعی و انسانی منجر به کاهش تنوع بیولوژیکی و درنتیجه کاهش پایداری اکوسیستم‌ها شده‌اند، بنابراین متریک‌هایی که اطلاعات کیفی بیشتری در مورد تک‌تک گونه‌ها و ترکیب کلی جوامع گیاهی فراهم کنند، می‌توانند برای ارزیابی محیط‌های طبیعی، ارزش‌های حفاظتی آنها و اثرات آشفتگی‌های انسانی، مفید واقع شوند. در پژوهش پیش‌رو برای اولین بار در ایران، در جنگل کاکارضا استان لرستان، ضریب محافظه‌کاری (Conservatism coefficient) گونه‌های گیاهی با استفاده از قطعات نمونه اصلاح‌شده ویتاکر تعیین شد. این ضریب با توجه به میزان حساسیت گونه‌های گیاهی در برابر آشفتگی‌ها و همچنین برمبنای میزان تعلقه و پایبندی گونه‌های گیاهی به شرایط اکولوژیک با استفاده از نظرات متخصصان گیاه‌شناسی تعیین شد. براساس نتایج مشخص شد که 57/67 درصد گونه‌ها در طبقه اول ضریب محافظه‌کاری (CC:1-3)، 32/17 درصد در طبقه دوم (CC:4-6)، 8/46 درصد در طبقه سوم (CC:6-8) و 1/58 درصد در طبقه چهارم (CC:9-10) قرار داشتند. همچنین گونه‌های <em>Astragalus leonardii </em>،<em>Astragalus longirostratus</em> و<em>Bunium luristanicum </em>در طبقه چهارم قرار گرفتند و بیشترین ضریب محافظه‌کاری را داشتند. بر این اساس و با توجه به اطلاعات موجود در زمینه موقعیت حفاظتی این سه گونه، می‌توان آنها را به‌عنوان گونه‌های معرف جنگل‌های کمتر تخریب‌یافته بلوط زاگرس معرفی کرد. استفاده از ضریب محافظه‌کاری در مناطق جنگلی کمتر دست‌خورده و مقایسه آن با مناطق دیگر، با بررسی ارزش حفاظتی مناطق مختلف و تعیین گونه‌های با ارزش حفاظتی بیشتر، منجر به ارزیابی بهتر برنامه‌های مدیریتی و احیایی خواهد شد.