الگوی پراکنش مکانی گونه‌های چوبی ذخیره‌گاه جنگلی چهارطاق، اردل

Abstract

الگوی پراکنش مکانی گونه‌های مختلف جنگل در درک پویایی بوم‌سازگان جنگل اهمیت دارد، زیرا بر استقرار، رویش، رقابت، تجدیدحیات، مرگ‌و‌میر، تخصیص منابع، پویایی روشنه و توسعه زیراشکوب جنگل تأثیرگذار است. در پژوهش پیش‌رو، الگوی پراکنش مکانی 12 گونه درختی و درختچه‌ای (شامل برودار، بنه، زالزالک، ارس، محلب، کیکم، زبان‌گنجشک، بادام، شن، شیرخشت، راناس، دافنه) در ذخیره‌گاه جنگلی چهارطاق بررسی شد. برای این منظور موقعیت مکانی و نوع گونه تمامی درختان با قطر برابر سینه بیشتر از پنج سانتی‌متر و درختچه‌های با قطر تاج بیش از 0/5 متر در یک قطعه 52 هکتاری ثبت شد. سپس الگوی پراکنش مکانی هر یک از گونه‌ها به‌تفکیک و نیز کل درختان و درختچه‌ها با استفاده از تابع <em>K</em> ریپلی تعیین شد. نتایج نشان داد که به‌طور کلی الگوی پراکنش مکانی عناصر چوبی در این منطقه کپه‌ای است، اگرچه شدت کپه‌ای بودن پراکنش افراد متفاوت بود. از بین درختان موردبررسی، الگوی پراکنش مکانی برودار (بلوط ایرانی) و کیکم بیشتر از سایر گونه‌ها کپه‌ای بودند. همچنین کپه‌ای بودن پراکنش افراد در گونه‌های درختی بیشتر از گونه‌های درختچه‌ای بود. در جمع‌بندی نتایج پژوهش پیش‌رو و پژوهش‌های دیگر انجام‌شده در ناحیه رویشی زاگرس می‌توان ادعا نمود که الگوی عمومی توزیع افراد گونه‌های مختلف به‌صورت کپه‌ای است. این یافته ضمن ایجاد یک راهنمای کلی برای احیا و جنگلکاری در این ناحیه رویشی، استفاده از روش‌های جمع‌آوری داده برای اتخاذ تصمیم‌گیری‌های مدیریتی را با محدودیت‌هایی مواجه می‌کند و کاربرد برخی روش‌ها مانند روش‌های نمونه‌برداری فاصله‌ای که برای پراکنش تصادفی طراحی شده‌اند را منتفی می‌سازد.