الگوی مکانی و وضعیت رقابت و اجتماع‌پذیری درختان در توده‌های آمیخته ممرز با استفاده از توابع یک و دو متغیره Kرایپلی (مطالعه موردی: قطعه شاهد سری سه حوضه ناو اسالم)

Abstract

به‌منظور بررسی الگوی پراکنش و وضعیت رقابت‌پذیری درختان در توده‌های آمیخته ممرز دو قطعه نمونه یک هکتاری در قطعه شاهد سری ناو اسالم انتخاب شد. اضلاع این قطعات به طول 100 متر در جهت شمالی– جنوبی بودند. برای بررسی رقابت و اجتماع‌پذیری درون‌گونه‌ای (Intra-specific)، درختان از نظر قطر در چهار گروه کم قطر (30> سانتی‌متر)، میان قطر(50-35 سانتی‌متر)، قطور (70-55 سانتی‌متر) و خیلی قطور (بزرگتر از 70 سانتی‌متر) طبقه‌بندی شدند. همچنین برای مطالعه تاثیر حضور گونه‌های مختلف بر هم (اثر بین‌گونه‌ایInter-specific ) علاوه بر قطر، گونه‌های درختی نیز برداشت گردیدند. برای تعیین نوع پراکنش درختان و همچنین اجتماع‌پذیری آنها به ترتیب از روش تابع تک و دو متغیره K رایپلی استفاده شد. نتایج نشان داد که الگوی پراکنش دو توده خوشه‌ای بوده و درختان کم قطر دارای اثر متقابل (Interaction) با درختان با قطر متوسط، قطور و بسیار قطور می‌باشند (0/05<em>P</em>>). گرچه اثر متقابل کلاسه قطری اول با سه کلاسه قطری دیگر از نوع اثر متقابل جذب (Attraction) بوده اما نقطه شروع آنها یکسان نیست به‌طوری‌که دو کلاسه قطور و بسیار قطور اثر مثبت خود را در فاصله کم اعمال نموده‌اند، در حالی‌که در کلاسه متوسط تا حدود 10 متر اول اثر معنی‌داری مشاهده نمی‌شود (0/05(<em>P</em>>. بررسی اثر متقابل بین گونه‌ها نیز نشان داد که حضور راش و ممرز وضعیت بی‌تفاوتی را حداقل در فواصل تا 20 متر به نمایش گذاشته است. بعد از آن نیز اثر متقابل از نوع دفع را می‌توان مشاهده کرد. همچنین نتایج نشان داد که گونه راش شدیداً با گونه توسکا در همان فواصل اولیه، اثر متقابل از نوع دفعی دارد. بنابراین به‌دلیل این‌که توده‌های طبیعی در طول چرخه حیاتی خود نیازهای متفاوتی دارند، اثر متقابل درون و برون گونه‌ای در آنها نیز متفاوت و در نتیجه پاسخ آنها به فرآیندهای طبیعی یکسان نخواهد بود. به همین دلیل شناخت الگوها، راهنمایی مناسب در استفاده از اثرات مطلوب پدیده‌های رقابت و اجتماع‌پذیری در راستای مدیریت نزدیک به طبیعت توده‌های جنگلی هستند.