تحلیل الگوی مکانی و رقابت درون‌گونه ای در تیپ خالص بلندمازو (Quercus castaneifolia C.A.Mey.) با استفاده از آماره O- ring (مطالعه موردی: جنگل شاهد نکا)

Abstract

الگوی مکانی درختان در مراحل مختلف زندگی داده‌های مهمی در رابطه با فرآیندهایی که تجدید حیات و توالی جنگل را هدایت می‌کنند، در اختیار قرار می­ دهد. رقابت از عامل­ های تأثیرگذار بر ساختار جنگل است. شناخت رقابت در جنگل به‌ویژه هنگامی اهمیت دارد که هدف از مدیریت جنگل، تقلید از پویایی بوم ­نظام­های طبیعی باشد. برای این ‌منظور یک پارسل مدیریت‌نشده به مساحت 26 هکتار در منطقه نکا انتخاب شد و کلیه درختان بلندمازو با قطر برابر سینه بیشتر از 7/5 سانتی‌متر مورد اندازه‌گیری قطر قرار گرفتند و مختصات دکارتی آنها تعیین شد. سپس درختان اندازه‌گیری‌شده براساس قطر برابر سینه به چهار طبقه کم‌قطر، میان‌قطر، قطور و خیلی قطور تقسیم شدند. بررسی الگوی مکانی و رقابت درون‌گونه‌ای بلندمازو به­ ترتیب با توابع تک ­متغیره و دومتغیره آماره او- رینگ (<em>O-</em> ring) انجام شد. نتایج نشان داد که الگوی مکانی درختان به‌دلیل سنگین بودن بذر بلندمازو و فراوانی زیاد درختان جوان، در فاصله‌های کوتاه خوشه‌ای و سپس با بزرگ شدن مقیاس بررسی تصادفی می‌شود. همچنین مشخص شد که درختان بلندمازو دارای اثرات رقابتی مثبت و منفی متفاوتی در طبقه‌­‌های مختلف قطری نسبت به هم هستند که در فاصله ­های متفاوتی با توجه به اندازه درختان اتفاق می‌افتد که متأثر از نورپسندی، محدودیت پراکنش بذر و رقابت درون‌گونه‌ای این گونه است. با توجه به اینکه پراکنش بلند‌مازو از الگوی تصادفی پیروی کرده است، بنابراین دخالت‌های جنگل‌شناسی باید علاوه‌بر ملاحظه سایر عامل­ های مؤثر در نشانه‌گذاری، به‌گونه­ ای باشد که برداشت فقط به‌صورت پایه­ ای و تصادفی انجام شود و توده به‌سمت الگوی تصادفی سوق داده شود.