ارزیابی بازیابی بلندمدت وزن مخصوص ظاهری، تخلخل و مقاومت به نفوذ خاک 20 سال پس از عملیات چوبکشی در جنگل خیرود

Abstract

تخریب جنگل به‌طور همزمان با تخریب خاک شروع می‏شود. حفاظت و نگهداری خاک باعث حفاظت و نگهداری جنگل می‌‌شود، بنابراین مهندسی جنگل باید سعی در توسعه فنونی داشته باشد که میزان تخریب خاک کمتر و زمان بازیابی آن کوتاه‏تر باشد. پژوهش پیش‌رو به‌منظور ارزیابی بازیابی وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک­های کوبیده شده در مسیرهای چوبکشی رها شده بعد از یک دوره 20ساله در جنگل خیرود انجام شد. چهار مسیر چوبکشی انتخاب شد و در هر یک از آنها سه طبقه شدت تردد و دو طبقه شیب مشخص شد تا نمونه­ گیری در محل رد چرخ­ها در قطعه‌نمونه‌های 40 مترمربعی انجام شود. برای نمونه­ گیری در داخل جنگل، به‌ فاصله 20 تا 30 متر از مسیرهای چوبکشی، قطعه‌نمونه‌های شاهد مستقر شدند تا روند بازیابی خاک در مسیرهای چوبکشی با منطقه شاهد با استفاده از آزمون چندگانه دانکن مقایسه شود. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ خاک و کمترین مقدار تخلخل در شدت تردد زیاد و شیب ببیشتر از 20 درصد است. وزن مخصوص ظاهری و تخلخل در محل­ های مختلف رد چرخ در مسیرهای چوبکشی با گذشت 20 سال، بیشتر و کمتر از منطقه شاهد بود، اما اختلاف آنها معنی­ دار نبود، درحالی که این اختلاف درمورد مقاومت به نفوذ معنی­ دار بود. با گذشت 20 سال از عملیات چوبکشی، ویژگی‌های فیزیکی خاک در حال بازیابی هستند، به‌طوری‌‌که وزن مخصوص ظاهری و مقاومت به نفوذ به‌اندازه 12/75 و 23/30 درصد بیشتر و تخلخل به مقدار 9/74 درصد کمتر از منطقه شاهد بود. این اختلاف برای وزن مخصوص ظاهری و تخلخل معنی ­دار نبود، اما برای مقاومت به نفوذ معنی­ دار بود. نتایج به‌دست آمده نشان داد که برای بازیابی کامل وزن مخصوص ظاهری، تخلخل و مقاومت به نفوذ، مدت زمان بیشتر از 20 سال نیاز است.