نقش درختان حرا در کاهش آلودگی فلزات سنگین رسوبات خور بساتین

Abstract

خور بساتین در سواحل شمالی خلیج فارس و شرق استان بوشهر از یک‌سو به خلیج نای‌بند و از سوی دیگر به رودخانه گاوبندی منتهی می‌شود. خور بساتین ازنظر دارا بودن شرایط ویژه اکولوژیکی، یکی از زیستگاه‌های جنگل‌های حرا در سواحل شمالی خلیج فارس به‌شمار می‌رود، اما در سال‌های اخیر جایگاه تمرکز انواع آلاینده‌های ‌محیط زیستی شده است. آشکارسازی نقش تعدیل‌کننده جنگل‌های حرا در کاهش آلودگی و شناخت وضعیت تمرکز عناصر فلزی و شبه‌فلزی و تطابق آنها با رویدادهای محیطی در خور بساتین از اهداف پژوهش پیش‌رو بود. روش تحقیق به‌گونه‌ای طراحی شد که نمونه‌برداری جامعی با توجه به وسعت خور بساتین از رسوبات سطحی و عمقی دست‌‌نخورده انجام شود و غلظت 50 عنصر فلزی، شبه‌فلزی و عناصر نفت- پیوند تعیین شود. 120 نمونه رسوب پس از آماده‌سازی، توسط دستگاه ICP-OES تجزیه و تحلیل شدند. همچنین در تجزیه و تحلیل آماری از نرم‌افزار ماکرو XL Stat Pro 2015 به‌منظور بررسی ارتباط بین عناصر استفاده شد. نتایج پژوهش پیش‌رو نشان داد که با تغییر ریخت‌شناسی دهانه خور بساتین از سال 1379 و محدود شدن چرخه هیدرولیکی جریان‌های جزرومدی، نرخ رسوب‌گذاری در خور بساتین به‌اندازه‌ای افزایش یافته است که باعث خشک شدن درختان حرا شده‌ است. این فرآیند نقش مستقیمی در غنی‌شدن فلزات سنگین در خور بساتین و عدم پالایش آنها توسط گیاهان داشته است. نتایج نشان داد که نرخ متوسط رسوب‌گذاری در خور بساتین بین 1/8 تا دو سانتی‌متر در سال در تغییر بوده است.